Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΗ ΝΑΥΠΗΓΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Περί Αλός

Του Παναγιώτη Αλούρδα

Αρχιπλοιάρχου ε.α. ΠΝ

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»,

τεύχος 583, σελ. 56, ΔΕΚ 2012-ΦΕΒ 2013,

 Έκδοση Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού / ΓΕΝ.

Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση της ΝΕ.

 

By failing to prepare, you are preparing to fail.

Benjamin Franklin

Όπως στρώνει καθένας, έτσι και κοιμάται.

 

ΦΩΤΟ: Κρίστυ Ε. Ιωαννίδου

Εισαγωγή

Κάθε τεχνολογία χρειάζεται μία εννοιολογία. Σκοπός της μικρής αυτής εργασίας είναι ο ορισμός των εννοιών Διαχείριση (Management), Μηχάνιση (Engineering) και Σχεδιασμός Δράσης (Planning).

Για τον σχεδιασμό δράσης, ο οποίος είναι συστατικό στοιχείο της διαχείρισης αλλά και βασικός παράγων για την επιτυχή ολοκλήρωση κάθε σημαντικού τεχνικού έργου, παρουσιάζεται ένας έμμεσος ορισμός που έχει εφαρμογή κυρίως στη ναυπηγική τεχνολογία.

Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα της χαμηλής παραγωγικότητας και επομένως και ανταγωνιστικότητας, οι βασικές αυτές έννοιες της τεχνολογίας, που στα Αγγλικά έχουν ξεκάθαρο νόημα, στα Ελληνικά να έχουν διάφορες μεταφράσεις, γεγονός που δυσχεραίνει την κατανόηση και τη χρήση τους. Άλλωστε και η λέξη τεχνολογία με τη σύγχρονή της έννοια αποτελεί αντιδάνειο.

Διαχείριση - Management

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της έννοιας της διαχείρισης. Ο παρακάτω ορισμός προέρχεται από το Σχετικό 14 και είναι ο εξής:

Διαχείριση: Η διεργασία της χρησιμοποίησης ανθρωπίνου δυναμικού και υλικών πόρων για την επίτευξη προκαθορισμένων αντικειμενικών σκοπών. Περιλαμβάνει τις δραστηριότητες:

➢ σχεδιασμού δράσης (planning),

➢ οργάνωσης (organizing),

➢ διεύθυνσης (directing),

➢ συντονισμού (coordinating), και

➢ ελέγχου (controlling).

Πρέπει να αναφερθεί ότι άλλοι ορισμοί (Σχετικό 29) περιλαμβάνουν και άλλες δραστηριότητες όπως εκτέλεση (executing), στελέχωση (staffing) και παρακολούθηση (monitoring). Η ουσία όμως είναι ότι η διαχείριση κάθε έργου (project), περιλαμβάνει τρεις βασικές δραστηριότητες:

1. Τον Σχεδιασμό Δράσης που ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να περιλαμβάνει την οργάνωση και την στελέχωση.

2. Την Εκτέλεση που περιλαμβάνει την διεύθυνση και τον συντονισμό.

3. Τον Έλεγχο που περιλαμβάνει και την παρακολούθηση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και η λέξη management με τη σημερινή της έννοια εμφανίσθηκε στα Αγγλικά, το τέλος του 16ου αιώνα, το «επιστημονικό» management θεμελιώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και αναμφίβολα ο θεμελιωτής του, παρά τις επικρίσεις που κατά καιρούς διατυπώθηκαν εναντίον του, είναι ο Αμερικανός μηχανικός Frederick Winslow Taylor (1856-1915).

Επισημαίνεται ότι η επιστημονική διαχείριση δημιουργήθηκε σαν ανάγκη καταπολέμησης της σπατάλης (waste) και με πρωταρχικό σκοπό την αύξηση της απόδοσης στο πεδίο της τεχνολογίας και ειδικότερα της παραγωγής (production efficiency).

Αυτό το τελευταίο αργότερα μετατοπίσθηκε από την απόδοση στην αποτελεσματικότητα (effectiveness), καθώς η διαχείριση μετεξελίχθηκε και διαχύθηκε σε όλους τους τομείς των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και καθώς η χειρωνακτική εργασία αντικαθίστατο σε αυξανόμενο βαθμό από την πνευματική.

Δεν πρέπει να λησμονείται όμως ότι αν και όλοι οι χειρώνακτες είναι σε κάποιο βαθμό και εργάτες γνώσης (knowledge worker), στο πεδίο της τεχνολογίας η αύξηση της ανταγωνιστικότητας προϋποθέτει την αύξηση της παραγωγικότητας η οποία ουσιαστικά δεν είναι τίποτε άλλο από την απόδοση της παραγωγής (production efficiency).

Άλλωστε η παραγωγικότητα ορίζεται ως ο όγκος παραγωγής που επιτυγχάνεται σε σχέση την εργασία που καταναλίσκεται.

 

Μηχάνιση - Engineering
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της έννοιας της μηχάνισης (για τη λέξη δίνεται επεξήγηση στο Παράρτημα 1). Ο παρακάτω ορισμός προέρχεται από το Σχετικό 18 και είναι ο εξής:

Η Μηχάνιση αναφέρεται στην πραγματοποίηση της σχεδίασης, κατασκευής και λειτουργίας κάθε τεχνουργήματος (τεχνικού προϊόντος) το οποίο μετασχηματίζει τον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει για να ικανοποιήσει κάποια αναγνωρισμένη ανάγκη.

Η σχεδίαση είναι η δημιουργία των σχεδίων και των απαιτουμένων πληροφοριών για την κατασκευή του τεχνικού προϊόντος, η κατασκευή είναι η διεργασία μετατροπής των σχεδίων σε τεχνικό προϊόν και η λειτουργία είναι η χρήση και η συντήρησή του. Βέβαια, η σχεδίαση αποτελεί το κεντρικό θέμα της μηχάνισης, καθ’ όσον είναι η κατ’ εξοχήν δημιουργική δραστηριότητα και περιλαμβάνει τις δραστηριότητες της έρευνας και της ανάπτυξης. Επίσης στην κατασκευή περιλαμβάνονται και οι δοκιμές.

Διευκρινίζεται ότι η έννοια της τεχνολογίας είναι ευρύτερη αυτής της μηχάνισης, καθώς περιλαμβάνει όλες τις πλευρές της σχεδίασης, κατασκευής και λειτουργίας του τεχνικού προϊόντος˙ π.χ. ο απλός σχεδιαστής (draftsman), ο τεχνίτης ή ο χειριστής, αν και κινούνται εντός του πεδίου της τεχνολογίας, δεν είναι μηχανικοί.

Σημαντική είναι επίσης η διαφορά μεταξύ επιστήμης (science) και μηχάνισης, ιδιαίτερα στο επίπεδο της εφαρμογής της γνώσης καθ’ όσον οι επιστήμονες χρησιμοποιούν την γνώση για να δημιουργήσουν νέα γνώση, ενώ οι μηχανικοί χρησιμοποιούν τη γνώση για να σχεδιάσουν (κατασκευάσουν και λειτουργήσουν) τεχνικά προϊόντα.

Το πλοίο και ειδικά το πολεμικό πλοίο είναι το πιο

πολύπλοκο ανθρώπινο κατασκεύασμα, όπως καταδεικνύεται

από την συνολική διάρκεια του έργου της ναυπήγησης. Για ένα

πολεμικό πλοίο μεγέθους φρεγάτας η διάρκεια από την έναρξη

της σχεδίασης μέχρι το πέρας των δοκιμών ξεπερνά τα δέκα

χρόνια. Ένα συμβατικό υποβρύχιο όπως αυτά της φωτογραφίας

(που κατασκευάζονται στα Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε.)

αποτελείται από 1.000.000 μοναδικά τμήματα, ενώ ένα μαχητικό

αεροσκάφος από 15.000. ΦΩΤΟ: Κρίστυ Ε. Ιωαννίδου

 

Σχεδιασμός δράσης - Planning
Κατ’ αρχάς είναι σκόπιμο να δοθεί ο ορισμός του σχεδίου δράσης. Ο παρακάτω ορισμός προέρχεται από το Σχετικό 14:
Σχέδιο Δράσης: Μία προκαθορισμένη πορεία δράσης κατά τη διάρκεια μίας ορισμένης χρονικής περιόδου, η οποία αποτελεί μία προγραμματισμένη ανταπόκριση σε ένα προβλεπόμενο περιβάλλον για την επίτευξη ενός ορισμένου συνόλου από αντικειμενικούς σκοπούς που δύνανται να τροποποιηθούν.
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της έννοιας του σχεδιασμού δράσης. Θα δοθούν δύο, ένας εκτενής και ένας σύντομος. Ο παρακάτω εκτενής ορισμός προέρχεται από το Σχετικό 14:

Ο Σχεδιασμός Δράσης είναι μία συνειδητή διανοητική διεργασία πριν από την έναρξη της δράσης που χαρακτηρίζεται από:

1. αναγνώριση μίας ανάγκης ή ενός ερεθίσματος,

2. συσσώρευση πληροφοριών,

3. ταξινόμηση και συσχέτιση των τμημάτων των πληροφοριών και των πεποιθήσεων,

4. καθορισμός αντικειμενικών σκοπών,

5. καθορισμός προϋποθέσεων,

6. πρόβλεψη μελλοντικών καταστάσεων,

7. συγκρότηση εναλλακτικών πορειών δράσης βασισμένων σε επί μέρους αποφάσεις,

8. κατάταξη ή επιλογή ολοκληρωμένων συστημάτων δράσης τα οποία θα επιτύχουν τη βέλτιστη αναλογία των τελικών και ενδιαμέσων αντικειμενικών σκοπών,

9. καθορισμός προτύπων και μέσων για την μέτρηση της συμμόρφωσης προς το επιλεγμένο πρόγραμμα δράσης.

Ο Σχεδιασμός Δράσης μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε φυσικό, οργανωτικό, διεργασίας, χρηματοπιστωτικό, λειτουργικό ή γενικό. Είναι η πράξη της επιλογής και της συσχέτισης πραγματικών πληροφοριών και προϋποθέσεων, βασισμένων σε στοιχεία που έχουν αποκτηθεί από παρελθούσα εμπειρία για τον σκοπό της θέασης και της συγκρότησης ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την επίτευξη καθορισμένων αντικειμενικών σκοπών και στόχων στο μέλλον.

Ο παρακάτω σύντομος ορισμός προέρχεται από το Σχετικό 15:

Σχεδιασμός Δράσης: ο καθορισμός όλων των ενεργειών και ικανοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη ενός αντικειμενικού σκοπού.

Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι ο σχεδιασμός δράσης στο πλαίσιο ενός κατασκευαστικού έργου (work, project), αποτελεί μία από τις δραστηριότητες της διαχείρισης και συνίσταται κυρίως στην προετοιμασία για την εκτέλεση του έργου, γίνεται δε πριν από την έναρξη της κατασκευής.

Ορισμός του σχεδιασμού δράσης για τη ναυπηγική τεχνολογία

Ο ορισμός του σχεδιασμού δράσης για την ναυπηγική τεχνολογία αναφέρεται στις ενέργειες ή στα σύνολα ενεργειών που απαιτείται να γίνουν πριν από την έναρξη της κατασκευής του πλοίου, κάθε ένα εκ των οποίων αντιστοιχίζεται σε μία λέξη η οποία και το καθορίζει ερωτηματικά.
Δηλαδή για να έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός δράσης για τη ναυπήγηση ενός πλοίου θα πρέπει να έχουν απαντηθεί πλήρως ή τουλάχιστον ικανοποιητικά οι παρακάτω ερωτήσεις:

➢ ΤΙ;

➢ ΠΟΙΟΣ;

➢ ΠΟΤΕ;

➢ΠΟΥ;

➢ ΠΩΣ;

➢ ΥΛΙΚΑ;

➢ ΜΕΣΑ;

➢ ΚΟΣΤΟΣ;

«ΤΙ;» Τι είναι αυτό που θα κατασκευασθεί; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι η δημιουργία των μοναδιαίων εργασιών (unit of work, activity, task, job) το σύνολο των οποίων αποτελεί το έργο.

Προϋπόθεση είναι η ύπαρξη της λεπτομερούς σχεδίασης του πλοίου (detail design). Διευκρινίζεται ότι η σχεδίαση δεν αποτελεί μέρος του σχεδιασμού δράσης, αλλά ότι η ύπαρξή της είναι απαραίτητη για την ανάλυση του έργου (work analysis).

1. «ΠΟΙΟΣ;» Ποιος θα το κατασκευάσει; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ο καθορισμός για κάθε μοναδιαία εργασία των ειδικοτήτων (trades) και των εργατοωρών (man-hours) που απαιτούνται για την εκτέλεσή της, καθώς και του φόρτου εργασίας (workload) ανά ειδικότητα. Αυτός θα προέλθει από τις ειδικότητες και τις εργατοώρες που απαιτούνται για την εκτέλεση κάθε εργασίας. Επίσης, ο καθορισμός των εργασιών που θα γίνουν με ίδιο προσωπικό (in house) ή με υπεργολάβους (outsourcing).

2. «ΠΟΤΕ;» Πότε και με ποια σειρά θα κατασκευασθεί; Η εκπόνηση του χρονικού προγραμματισμού (scheduling), δηλαδή ο χρονικός προσδιορισμός εκτέλεσης κάθε μίας από τις μοναδιαίες εργασίες είναι η απάντηση στην ερώτηση αυτή.

Απαραίτητο συστατικό του χρονικού προγραμματισμού είναι και η σειρά (sequence) των εργασιών.

3. «ΠΟΥ;» Πού θα κατασκευασθεί; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ο καθορισμός του χώρου εργασίας (συνεργείο, χώρος πλοίου ή άλλος χώρος) όπου θα εκτελεσθεί κάθε εργασία. Επίσης ο καθορισμός της βέλτιστης ροής εργασίας (workflow).

4. «ΠΩΣ;» Πώς θα κατασκευασθεί; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ο καθορισμός της φιλοσοφίας κατασκευής (build philosophy) αλλά και των διεργασιών (processes), των μεθόδων (methods) και των διαδικασιών (procedures), οδηγίες (instructions) που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή. Το «πώς θα κατασκευασθεί;» ένα τεχνικό προϊόν είναι γνωστό ως process planning (σχεδιασμός δράσης διεργασιών).

5. «ΥΛΙΚΑ;» Με ποια υλικά θα κατασκευασθεί; Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ο καθορισμός της λίστας των υλικών (bill of material - BOM) για κάθε μία από τις μοναδιαίες εργασίες. Επίσης, ο καθορισμός των υλικών που θα κατασκευασθούν ή θα αγορασθούν (make or buy). Διευκρινίζεται ότι η εκπόνηση προδιαγραφών (specifications) και οι ποσότητες (quantities) των υλικών αποτελεί τμήμα της λεπτομερούς σχεδίασης του πλοίου.

Επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής του πλοίου παράγονται ενδιάμεσα προϊόντα (interim products), τα οποία απαιτούνται για την εκτέλεση μίας επόμενης εργασίας.

6. «ΜΕΣΑ;» Ποια είναι τα μέσα που θα απαιτηθούν για την κατασκευή; Στα μέσα δεν περιλαμβάνεται το προσωπικό (αναφέρεται ανωτέρω στο 4), αλλά οι εγκαταστάσεις (facilities), οι αποθήκες (stores), τα μηχανήματα (equipment), τα εργαλεία (tools), τα ειδικά εργαλεία (special tools), οι απαιτήσεις χρηματοδότησης (financing) και άλλες υπηρεσίες.

7. «ΚΟΣΤΟΣ;» Ποιο είναι το κόστος κατασκευής; Κανένα έργο δεν μπορεί να ξεκινήσει και καμία σύμβαση έργου δεν μπορεί να συμφωνηθεί, εάν δεν έχει υπολογισθεί με σχετική ακρίβεια το κόστος του έργου και κανένα κόστος δεν μπορεί να υπολογισθεί με σχετική ακρίβεια, εάν δεν έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά οι ανωτέρω ερωτήσεις 1 μέχρι 7, καθώς όλες άμεσα ή έμμεσα επηρεάζουν το κόστος του έργου.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι για να γίνει ο σχεδιασμός δράσης της ναυπήγησης ενός πλοίου, απαιτείται προσωπικό με σημαντική τεχνογνωσία, ο αριθμός του οποίου είναι άμεση συνάρτηση του μεγέθους και της πολυπλοκότητας του έργου.

Επισημαίνεται ότι η σχεδίαση και κατασκευή ενός σύγχρονου πλοίου είναι ένα μείζον έργο μηχάνισης και διαχείρισης.

Ένα σύγχρονο ναυπηγείο. Η μεγάλη του έκταση μαζί με

τον μεγάλο αριθμό ειδικοτήτων του τεχνικού προσωπικού

δημιουργούν υψηλές απαιτήσεις ως προς τον σχεδιασμό

δράσης. ΦΩΤΟ: Ναυτική Επιθεώρηση

Ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις

Η ουσία του σχεδιασμού δράσης είναι η προετοιμασία για την εκτέλεση του έργου και το κεντρικό θέμα του είναι η ανάλυση του έργου και η κατάτμησή (breakdown) του σε εργασίες και όχι ο χρονικός προγραμματισμός (scheduling), ο οποίος αποτελεί ένα μέρος του. Σημειώνεται ότι υπάρχουν περιπτώσεις διαχωρισμού του σχεδιασμού δράσης από τον χρονικό προγραμματισμό.

Για την επιτυχή ολοκλήρωση κάθε μεγάλου και πολύπλοκου κατασκευαστικού έργου (όπως η ναυπήγηση ενός πλοίου), εκτός από την επίτευξη των επιδόσεων (performance) του τελικού προϊόντος, οι άλλοι δύο βασικές παράμετροι είναι η χρονική διάρκεια και οι πόροι (προσωπικό, μέσα) που απαιτούνται για την εκτέλεσή του. Στο πλαίσιο του σχεδιασμού δράσης, η χρονική διάρκεια μετατρέπεται σε ένα χρονοδιάγραμμα (schedule) και οι πόροι σε ένα κόστος.

Η ανάλυση του έργου και η κατάτμησή του σε εργασίες, είναι απαραίτητη για τον συντονισμό (coordination) και τον έλεγχο (control) του έργου, άλλες δύο από τις δραστηριότητες της διαχείρισης. Άλλωστε, τα σύγχρονα συστήματα διαχείρισης που εφαρμόζονται σε πολύπλοκα έργα απαιτούν τη δομημένη κατάτμηση του έργου σε μοναδιαίες εργασίες (work breakdown structure). Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το Σύστημα Διαχείρισης Αποκτημένης Αξίας (Earned Value Management System).

Στο πεδίο της τεχνολογίας υπάρχει σαφής αντιστοιχία μεταξύ της σχεδίασης (design) στο επίπεδο της μηχάνισης και του σχεδιασμού δράσης στο επίπεδο της διαχείρισης. Η σχεδίαση όπως και ο σχεδιασμός δράσης πρέπει να γίνουν πριν από την έναρξη κατασκευής του τεχνικού προϊόντος.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι το κόστος της σχεδίασης και του σχεδιασμού δράσης είναι μη επαναλαμβανόμενο (non-recurring) στις περιπτώσεις που το τεχνικό προϊόν κατασκευάζεται πάνω από μία φορά.

Πρέπει επίσης να τονισθεί ότι για την ανάλυση του έργου (work analysis) αποτελεί βασική προϋπόθεση η ύπαρξη μεθοδολογίας και στοιχείων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό των εργατοωρών ανά ειδικότητα, που απαιτούνται για την εκτέλεση κάθε μοναδιαίας εργασίας. Η ύπαρξη αυτών των στοιχείων που προέρχονται κυρίως από ανάλυση αποτελεσμάτων προηγουμένων έργων θεωρείται απαραίτητη.

Υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι ο σχεδιασμός δράσης είναι μία πολυτέλεια, μία διασπάθιση πόρων ή κάτι που θα μπορούσε και να μη γίνει πριν από την έναρξη της κατασκευής ενός έργου. Το λάθος αυτό έχει οδηγήσει σε καταστροφές πάρα πολλών και σημαντικών έργων.

Μία εξέταση των ενεργειών που πρέπει να γίνουν στο πλαίσιο του σχεδιασμού δράσης δείχνει ότι όλες είναι απαραίτητες, άρα το ερώτημα δεν είναι αν θα πρέπει να γίνουν αλλά πώς θα γίνουν. Θα γίνουν συστηματικά και μεθοδικά από το κατάλληλο προσωπικό πριν από την έναρξη της κατασκευής ή θα γίνουν από τους τεχνίτες ταυτόχρονα με την εργασία κατασκευής με καταστροφικά, όπως προαναφέρθηκε, αποτελέσματα.

Προς επίρρωση των ανωτέρω, αναφέρεται ότι η διαφορά παραγωγικότητας μεταξύ δύο ναυπηγείων με τις ίδιες υποδομές φθάνει και υπερβαίνει το 6:1 (Σχετικό 22), δηλαδή για το ίδιο προϊόν μία εργατοώρα στο ένα ναυπηγείο παράγει το ίδιο αποτέλεσμα με έξι εργατοώρες στο άλλο. Η διαφορά αυτή της παραγωγικότητας οφείλεται κατά κοινή αποδοχή κυρίως στην έλλειψη σχεδιασμού δράσης και οργάνωσης.

 

Αντί επιλόγου
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν ο θεμελιωτής της σύγχρονης διαχείρισης (management) Frederick Winslow Taylor αυτός που κατά κύριο λόγο έφερε τον σχεδιασμό δράσης στο προσκήνιο και τον καθόρισε ως το κεντρικό θέμα της διαχείρισης.

Έχουν γραφεί εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία για την διαχείριση και τον σχεδιασμό δράσης, με αποτέλεσμα ακόμα και η διαδικασία επιλογής αυτών που αξίζει να διαβασθούν να είναι μία χρονοβόρα εργασία που απαιτεί σημαντικό σχεδιασμό δράσης από τους ενδιαφερόμενους. Το σίγουρο είναι ότι σε αυτά που πρέπει να διαβασθούν πρέπει να περιλαμβάνονται αυτά του πατέρα της επιστημονικής διαχείρισης, Frederick Winslow Taylor, τα Σχετικά 12 και 13.

Ένας από τους πρωτοπόρους της επιστημονικής διαχείρισης, ο Γάλλος μηχανικός Henri Le Chatelier (1850-1936), θεωρούσε τα βιβλία αυτά πιο σημαντικά από την «Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου. Τα βιβλία αυτά δεν έχουν εκδοθεί στα Ελληνικά. Ευτυχώς, η «Καταγωγή των Ειδών» έχει.

 

Παράρτημα 1
Ετυμολογικές και εννοιολογικές διευκρινίσεις
Οι λέξεις manage/management έχουν προέλθει από τη λατινική λέξη manus που σημαίνει χέρι. Η αρχική έννοια της λέξης manage ήταν εκπαιδεύω άλογο. Η λέξη management με τη σημερινή της έννοια εμφανίσθηκε το τέλος του 16ου αιώνα.
Πολλές αγγλικές λέξεις έχουν προέλθει από τη λατινική λέξη manus, όπως manual, manufacture κ.λπ. Η λέξη management έχει ουσιαστικά ελληνοποιηθεί και χρησιμοποιείται με αγγλικούς ή με ελληνικούς χαρακτήρες· στο Σχετικό 2 της Βιβλιογραφίας περιλαμβάνονται οι λέξεις μάνατζερ, μανατζάρω και μάνατζμεντ.

Σε ένα απλό ή τεχνολογικό λεξικό, η λέξη management μεταφράζεται ως διεύθυνση, διοίκηση, διαχείριση. Η λέξη διαχείριση είναι μεταφραστικά πιο κοντά στο management. Στο Σχετικό 2 για τη λέξη μάνατζμεντ δίδονται οι ερμηνείες διοικητική επιστήμη/τέχνη, διοίκηση επιχειρήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αγγλική γλώσσα οι λέξεις διοικώ (command) και διοικητής (commander) αναφέρονται μόνο στο στρατιωτικό (military) πεδίο και οι αντίστοιχές τους στο πολιτικό (civilian) πεδίο είναι οι λέξεις διευθύνω (direct) και διευθυντής (director).

Η λέξη engineering είναι παράγωγο της λέξης engine/engineer (μηχανή/μηχανικός) και έχει προέλθει από τη λατινική λέξη ingenium που σημαίνει μεταξύ άλλων εξυπνάδα. Στα Αγγλικά υπάρχει άλλωστε και η λέξη ingenious που σημαίνει έξυπνος, ευφυής. Η λέξη engineering μεταφράζεται ως επιστήμη ή επάγγελμα μηχανικού, μηχανική, μηχανολογία. Καμία από αυτές τις μεταφράσεις δεν είναι σωστή.

Η επιλογή της λέξης μηχάνιση για τη μετάφραση της λέξης engineering, έγινε με βάση τα αναγραφόμενα στο Σχετικό 1 όπου:

1. Το ρήμα μηχανάομαι - μηχανώμαι ερμηνεύεται ως επινοώ τι ευμηχάνως (ευφυώς), μεθοδεύομαι, εφευρίσκω.

2. Το ουσιαστικό μηχάνισις ερμηνεύεται ως: το μηχανάσθαι (απαρέμφατο του μηχανώμαι), επίνοια (επινόησις, επινόημα, εφεύρεσις).

Η λέξη μηχάνιση είναι συστατικό της λέξης εκβιομηχάνιση.

Χωρίς να θέλω να υπεισέλθω στο ακανθώδες πεδίο της γλωσσολογίας, θα αναφέρω ότι πιθανολογείται η προέλευση της λέξης ingenium, και επομένως και της λέξης engineering, από την αρχαιοελληνική λέξη αγχίνοια που σημαίνει εξυπνάδα, οξύτητα πνεύματος (αγχίνους σημαίνει οξύνους, έξυπνος).

Η λέξη planning είναι παράγωγο της λέξης plan (σχέδιο) που έχει προέλθει από τη λατινική λέξη planus που σημαίνει επίπεδο. Η λέξη planning μεταφράζεται ως σχεδιασμός, κατάστρωση σχεδίου, προγραμματισμός, οργάνωση. Η λέξη σχεδιασμός πλησιάζει περισσότερο την έννοια του planning, αλλά πολλές φορές χρησιμοποιείται και με την έννοια της σχεδίασης (design) και ως εκ τούτου δημιουργεί σύγχυση. Πρέπει να επισημανθεί ότι όταν μιλάμε για planning, η έννοια της λέξης plan δεν είναι απλώς σχέδιο (drawing, sketch), αλλά σχέδιο δράσης.

Στην αγγλική γλώσσα ορισμένα σχέδια ονομάζονται plans, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι στη ναυπηγική το σχέδιο γενικής διάταξης του πλοίου (general arrangement plan), αλλά αυτά είναι βασικά σχέδια στο πιο υψηλό επίπεδο της σχεδίασης και όχι κατασκευαστικά σχέδια.

 

Παράρτημα 2
Ανάλυση έργου -Μοναδιαία εργασία
Όπως προαναφέρθηκε, για τη διαχείριση ενός έργου είναι απαραίτητη η ανάλυση και η δημιουργία των μοναδιαίων εργασιών. Άλλωστε, αυτό είναι το κεντρικό θέμα και κύριο έργο του σχεδιασμού δράσης.
Η μοναδιαία εργασία ονομάζεται έτσι διότι ουσιαστικά αποτελεί τη μονάδα μέτρησης της προόδου του έργου, σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα και το κόστος.

Στη ναυπηγική τεχνολογία η μοναδιαία εργασία καθορίζεται ως η εργασία που μπορεί να εκτελεσθεί από μία ομάδα τεχνιτών (2 έως 5 άτομα) σε ένα χώρο εργασίας (συνεργείο ή πλοίο) και για μία χρονική περίοδο από δύο μέχρι τέσσερις εβδομάδες.

Η εργασία πρέπει:

1. Να είναι καθορισμένη (συγκεκριμένο αποτέλεσμα).

2. Να είναι συνεχής.

3. Να έχει συγκεκριμένη αρχή και τέλος.

4. Να έχει έναν και μοναδικό υπεύθυνο για την εκτέλεση της.

5. Να έχει καθορισμένες ειδικότητες και εργατοώρες (man-hours) που απαιτούνται για την εκτέλεση της.

Κάθε μοναδιαία εργασία καθορίζεται από ένα πακέτο εργασίας (work package) το οποίο περιλαμβάνει όλα τα σχέδια, οδηγίες και καταλόγους υλικών που απαιτούνται για την εκτέλεση της εργασίας.

Είναι ευνόητο ότι η χρονική διάρκεια που απαιτείται για την εκτέλεση της μοναδιαίας εργασίας είναι συνάρτηση της πολυπλοκότητας και του μεγέθους του έργου και μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα.
Η κατάτμηση του έργου σε μοναδιαίες εργασίες πρέπει να είναι δομημένη (Work Breakdown Structure) ούτως ώστε να εξασφαλίζεται ότι το σύνολο των μοναδιαίων εργασιών αποτελεί το έργο και μόνον αυτό. Δηλαδή οι μοναδιαίες εργασίες σε σχέση με το έργο (1) και μεταξύ τους (2) πρέπει να είναι:

1. Συλλογικά εξαντλητικές (collectively exhaustive).

2. Αμοιβαία αποκλειστικές (mutually exclusive).

Η δομημένη κατάτμηση του έργου σε μοναδιαίες εργασίες (Work Breakdown Structure, Σχετικό 24), αποτελεί τη βάση κάθε συγχρόνου συστήματος διαχείρισης που εφαρμόζεται σε μεγάλα και πολύπλοκα έργα.

Το σύστημα Διαχείρισης Αποκτημένης Αξίας (Earned Value Management System, Σχετικό 26), εξασφαλίζει τον έλεγχο (control) του έργου και δίνει την δυνατότητα όχι μόνο της μέτρησης της προόδου του έργου αλλά και της πρόβλεψης για την ολοκλήρωση του, πάντα σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα και το κόστος.

 

Προσθήκη
Από τις λέξεις που καθορίζουν ερωτηματικά το σχεδιασμό δράσης για την κατασκευή πλοίου σχηματίζεται το ακρωνύμιο ΤΠ4ΥΜΚ το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συντόμευση.

➢ ΤΙ;

➢ ΠΟΙΟΣ;

➢ ΠΟΤΕ;

➢ ΠΟΥ;

➢ ΠΩΣ;

➢ ΥΛΙΚΑ;

➢ ΜΕΣΑ;

➢ ΚΟΣΤΟΣ;

Αντίστοιχα στα αγγλικά W4HM2C.

➢ WHAT

➢ WHO

➢ WHEN

➢ WHERE

➢ HOW

➢ MATERIALS

➢ MEANS

➢ COST

 http://perialos.blogspot.gr/2013/06/blog-post_28.html

Βιβλιογραφία

Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης Συνταχθέν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου, Εν Αθήναις εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου,

1889

Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ Έκδοση, Γ. Μπαμπινιώτη, Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε., 2002

Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ. Μπαμπινιώτη, Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε., 2010

Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής, Μακάριος Π. Πελέκης, Εκδόσεις Σαββάλας, 2004

Τέλειον Αγγλοελληνικόν και Ελληνοαγγλικόν Λεξικόν, Arnold Mandeson, Εκδοτικός Οργανισμός Διαγόρας, 1961

Αγγλοελληνικόν και Ελληνοαγγλικόν Λεξικόν Ναυτιλιακών Όρων, Νικολάου Κουρμπέλη, Έκδοσις έκτη, Ναυτικός και Τεχνικός Εκδοτικός Οίκος Αδελφών

Ι. Λιόντη, 1979

Λεξικό Ναυτικών & Ναυτιλιακών Όρων, Εκδόσεις Σταφυλίδη, 2008

Αγγλο-Ελληνικό Λεξικό, Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου, 2004

The Oxford Dictionary of English Etymology, Oxford University Press, 1966

Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary, Merriam-Webster Inc., 1983

Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English, 7th Edition, Oxford University Press, 2005

The Principles of Scientific Management, Frederick Winslow Taylor, Harper & Brothers, 1911 Shop Management, Frederick Winslow Taylor, Harper

& Brothers, 1911

ANSI Z94.9–1972, Organization and Planning Theory, American National Standard, 1972

Glossary of Management and Shipbuilding Terminology, N.S. 0900-001-9000, Bureau of Ships – Navy Department – Washington D.C., April 1966

The Effective Executive, Peter F. Drucker, Harper & Row, 1985

The Practice of Management, Peter F. Drucker, Harper & Row, 1986

What Engineers Know and How They Know It, Walter G. Vincenti, The John Hopkins University Press Ltd., 1990

Instant Management – The Best Ideas from the People Who Have Made a Difference in How We Manage, Carol Kennedy, William Morrow and Company Inc., 1991

Shipbuilding Management Model, Lloyd Bergeson, 1976

Ship Production 2nd Edition, Richard Lee Storch, Colin P. Hammon, Howard M. Bunch, & Richard C. Moore, SNAME, Cornell Maritime Press Inc., 1995

The Business of Shipbuilding, George J. Bruce, LLP Ltd., 1999

Earned Value Project Management, Quentin W. Fleming, Joel M. Koppelman, Project Management Institute Inc., 2000

Practice Standard for Work Breakdown Structures, Project Management Institute Inc., 2001

Effective Work Breakdown Structures, Gregory T. Haugan, Management Concepts Inc., 2002

Practice Standard for Earned Value Management, Project Management Institute Inc., 2005

Practice Standard for Scheduling, Project Management Institute Inc., 2007

The One Best Way - Frederick Winslow Taylor and the Enigma of Efficiency, Robert Kanigel, MIT Press, 2005

A Guide to the Project Management Body of Knowledge, 4th Edition, Project Management Institute Inc., 2008

Work Breakdown Structures: The Foundation for Project Management Excellence, Eric S. Norman, Shelly A. Brotherton, Robert T. Fried, John Wiley & Sons Inc., 2008

Measuring Time – Improving Project Performance Using Earned Value Management, Mario Vanhoucke, Springer 2009

Building a Project Work Breakdown Structure, Dennis P. Miller, Auerbach Publications, 2009

A Practical Guide to Earned Value Project Management, Charles I. Budd, Charlene S. Budd, Management Concepts Inc., 2010