Το σώμα των πρεσβυτών «Veterans»

Το σώμα των πρεσβυτών «Veterans»

Περί Αλός

Νικολάου Γ. Τσαπράζη

Πλοιάρχου (Ο) ΠΝ

Απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέως

«Ο Πολεμικός Ναύσταθμος Σαλαμίνος»,

εκδ. Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού 1991, σσ. 37-39.

Η άφιξη του Όθωνος στο Ναύπλιο. Έργο του Peter von Hess  (1792–1871).

Όπως είναι γνωστό, ο βασιλιάς Όθωνας έφθασε στο Ναύπλιο στις 25 Ιανουαρίου 1833 συνοδευόμενος από τους Βαυαρούς που είχαν ορισθεί μέλη της αντιβασιλείας και οι οποίοι διαχειρίσθηκαν την εξουσία στην Ελλάδα δύο χρόνια και πέντε μήνες μέχρι την ενηλικίωση του Όθωνα.

Στο Πολεμικό Ναυτικό η αντιβασιλεία έδειξε τα πρώτα βήματα κάποιας βιώσιμης οργάνωσης. Διαίρεσε το στόλο σε δύο μοίρες, ίδρυσε το Ναυτικό Διευθυντήριο και τις υπηρεσίες του Ναυστάθμου, κατάρτισε τους καταλόγους των αξιωματικών και οργάνωσε τα λιμεναρχεία.

Ένα από τα έργα της ήταν η ίδρυση του Σώματος των Πρεσβυτών «Veterans»[1] που όπως αποδεικνύεται πρέπει να ήταν η τελευταία νομοθετική εργασία της. Το Σώμα των Πρεσβυτών το πλαισίωναν γενναίοι ναυτικοί που και τη ζωή τους και τη περιουσία τους διακινδύνευσαν ή θυσίασαν για την πατρίδα τους, αποκτώντας έτσι το δικαίωμα για διεκδίκηση κάποιας θέσης στην πολιτεία. Οι αγωνιστές αυτοί και ναυμάχοι, άνθρωποι όλοι κάποιας προχωρημένης ηλικίας, άνω των 50 ετών, βετεράνοι των θαλασσινών αγώνων, χωρίς πόρους, σύνταξη, συνωστίζονταν κοντά στα εθνικά καταστήματα προσπαθώντας να αποσπάσουν καμμιά υπόσχεση για μια θέση ή παροχή από τους αρμόδιους συναγωνιστές, λόγω της τραγικής θέσης στην οποία είχαν φθάσει, γιατί τους έλλειπε ακόμη και το καθημερινό. Τρανό παράδειγμα ο Ματρόζος που κατά τον ποιητή πήγε στην είσοδο του Υπουργείου των Ναυτικών  και ζήτησε να δει στον συναγωνιστή του μπουρλοτιέρη Κανάρη, που ήταν υπουργός, ενώ εκείνος ζητιάνευε για να ζήσει.

Προσπαθώντας λοιπόν η αντιβασιλεία να μετριάσει τις οικονομικές δυσκολίες που υπήρχαν μεταξύ των αγωνιστών, αποφάσισε τη δημιουργία του Σώματος των Πρεσβυτών «Veterans» στο ναύσταθμο του Πόρου με το Διάταγμα της 25^ης Απριλίου 1834.

Η πλήρη δύναμή του ήταν [2]:

1 πλοίαρχος

1 υποπλοίαρχος

1 σημαιοφόρος

1 υπογραμματέας (λογιστής)

2 υπαξιωματικοί α τάξεως με το βαθμό του ναυκλήρου

22 ναύτες α τάξεως

40 ναύτες β τάξεως

Σύνολο 72

Κατά τη σύστασή του οι οργανικές θέσεις ορίσθηκαν σε 32 με τους κατωτέρω βαθμούς

1 υποπλοίαρχος

1 σημαιοφόρος

Ι λογιστής «υπογραμματεύς»

1 υπαξιωματικός α’ τάξεως

2 υπαξιωματικοί β’ τάξεως

8 ναύτες α’ τάξεως

18 ναύτες β’ τάξεως

Σύνολο 32

Δικαίωμα κατατάξεως στο Σώμα των Πρεσβυτών του Ναυτικού είχαν αυτοί που ήταν πάνω από 50 χρόνων και υπηρέτησαν στον εθνικό αγώνα σε πολεμικά ή πυρπολικά πλοία με ανώτερο βαθμό ή τουλάχιστον να είχαν 2 χρόνια υπηρεσία με το βαθμό που έπρεπε να καταταχθούν και να πιστοποιείται αυτό από τους πλοιάρχους κάτω από τις διαταγές των οποίων υπηρέτησαν. Η ανωτέρω υπηρεσία μπορεί να πιστοποιείται και από τη Δημοτική Αρχή του τόπου τους. Τέλος πρέπει να μην διατελούν σε κατάσταση απομαχίας.  

Τα ανωτέρω προσόντα έπρεπε να έχουν αυτοί που κατατάσσονταν για πρώτη φορά προς συμπλήρωση των 32 θέσεων.

Για τη  συμπλήρωση των 72 θέσεων περιλήφθηκαν:

α. Όσοι ναύτες κατατάχθηκαν θεληματικά επί 4 φορές και συμπλήρωσαν το χρονικό όριο της εκούσιας υπηρεσίας τους καλά και τίμια.

β. Όσοι ναύτες και υπαξιωματικοί κατά την εκούσια υπηρεσία τους έλαβαν πληγάς ενώπιον του εχθρού ή εβλάβησαν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας, η δε βλάβη να είναι τέτοια ώστε να μην επιτρέπει την υπηρεσία επί του πλοίου. Η κατάταξη γινόταν με αίτηση προς τον κυβερνήτη ο οποίος τη διαβίβαζε με τα σχετικά προς το Διευθυντήριο, έφορο προσωπικού και  επιθεωρήσεων, ο οποίος με τη σειρά του εξέταζε και παρέπεμπε τα σχετικά δικαιολογητικά στον προϊστάμενο του Λόχου Πρεσβυτών για εγγραφή. Προκειμένου λοιπόν για υπαξιωματικούς αποφάσιζε η Γραμματεία επί των Ναυτικών. Οι αξιωματικοί των πρεσβυτών εκλέγονταν μεταξύ τους με κριτήριο τις επίσημες εκδουλεύσεις προς την πατρίδα ή τη μεγαλύτερη ηλικία.

Οι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ναύτες του Σώματος των Πρεσβυτών ελάμβαναν μισθό του βαθμού και της υπηρεσίας που έπαιρναν οι ομοιόβαθμοί τους, καθώς και από μία μερίδα ψωμί.

Απόσπασμα από ΦΕΚ, αριθ. 29.

Εφημερίς της Κυβερνήσεως 29/17 Αυγούστου 1834, σελίς 231.

ΦΩΤΟ/ΕΠΕΞ: Περί Αλός.

Τα καθήκοντα που ασκούσε το Σώμα των Πρεσβυτών[3] στο ναύσταθμο του Πόρου  ήταν κυρίως αστυνομικά και ήτα τα εξής:

α. Φυλακή πλοίων και αποθηκών

β. Διατήρηση, διαχώριση και ετοιμασία διαφόρων ειδών υλικών

γ. Παρακολούθηση των έργων που γίνονταν πάνω στα πλοία, όπως κόψιμο και ράψιμο πανιών, πλέξιμο διαφόρων σχοινιών.

δ. Παρακολούθηση για την έκτιση των πειθαρχικών ποινών που επέβαλλε η Διοίκηση στο προσωπικό.

Οι πειθαρχικές ποινές που ίσχυαν ήταν αυτές που ίσχυαν και στο γαλλικό ναυτικό. Στις ποινές αυτές περιλαμβάνονταν η μαστίγωση, η στέρηση κρασιού και η παύση από την υπηρεσία για ένα μήνα. Τα πταίσματα ήταν πιο αξιόποινα όταν γίνονταν τη νύχτα, τότε διπλασιαζόταν η ποινή.

Απόσπασμα από ΦΕΚ, αριθ. 29.

Εφημερίς της Κυβερνήσεως 29/17 Αυγούστου 1834, σελίς 231.

ΦΩΤΟ/ΕΠΕΞ: Περί Αλός.

Ο ιματισμός και τα διακριτικά του βαθμού των αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών του Σώματος των Πρεσβυτών ήσαν όμοια με τα διακριτικά των συναδέλφων τους εν ενεργεία, εκτός από το λευκό περιλαίμιο που έφεραν οι αξιωματικοί και από τη γαλάζια ζώνη που έφεραν οι υπαξιωματικοί και ναύτες. Η έξοδος των πρεσβυτών[4] από το σώμα γινόταν με απόφαση δικαστηρίου. Λόγω ασθενείας ή γηρατειών είχαν δικαίωμα να διαγραφούν από το σώμα των πρεσβυτών και να μεταταγούν στους απομάχους.

ΠΗΓΗ: Περί Αλός https://perialos.blogspot.com/2018/10/veterans.html

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Βετεράνοι ήσαν κατά τους Ρωμαίους παλιοί και έμπειροι στρατιώτες που παρέμειναν στο στρατό μετά τη συμπλήρωση υπηρεσίας είκοσι ετών. Άρθρο Αντιπλοιάρχου (Ο) Ε. Χαραλαμπή ΠΝ Ναυτική Επιθεώρηση τεύχος 139/1935.

[2] Εφημερίς της Κυβερνήσεως 29/17 Αυγούστου 1834 σελίς 231.

[3] Ναυτική Επιθεώρηση τεύχος 139 Ιουλίου-Αυγούστου 1935 σελίς 15.

[4] Ν. Δραγούμη, «Ιστορικαί Αναμνήσεις» 1879, σελίς 207.