Περί Δρομομέτρου
Τι διάβαζε ο υποψήφιος
εμποροπλοίαρχος του 1925
Περί
Αλός
Από «Τα
Κειμήλια» του Περί Αλός
Αρχείο
Κ.Ε. Ιωαννίδου
Από το
βιβλίο του Πελοπίδα Α. Τσουκαλά:
«Στοιχειώδης
Θεωρητική και Πρακτική ΝΑΥΤΙΚΗ
Προς
χρήσιν των εμποροπλοιάρχων», εκδ. Ιωάννης
Δ.
Κολλάρος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας 1925: σσ. 55-59.
Περί
Δρομομέτρου
Δια να ευρίσκωμεν πόσα μίλια τρέχομεν, μεταχειριζόμεθα τα δρομόμετρα.
Δρομόμετρα έχομεν δύο ειδών. Τα κοινά δρομόμετρα και τα τεχνητά δρομόμετρα.
 |
ΦΩΤΟ: Rob Lewis https://www.flickr.com/photos/kinglewy/ |
Το δρομόμετρον αποτελείται από έναν τομέα ξύλινον (σχ. 38) ο οποίος έχει μερικάς οπάς. Τας οπάς τας γεμίζομεν με μολύβι, ώστε, όταν τον ρίψωμεν εις την θάλασσαν, να μένη όρθιος. Ο τομεύς αυτός ονομάζεται Δέλτα.
Το Δέλτα είναι δεμένον από τας τρείς του γωνίας με τρία τεμάχια σχοινίου. Τα δύο κατώτερα τεμάχια είναι στερεώς δεμένα επάνω εις το σχοινί του δρομομέτρου. Το τρίτον τελειώνει εις ένα πείρον, ο οποίος εισάγεται εις μίαν μικράν οπήν ενός ξυλίνου τεμαχίου, όταν πρόκειται να ριθφή το δρομόμετρον εις την θάλασσαν.
Το Δέλτα είναι δεμένον εις την άκραν (σχ. 39) του σχοινίου του δρομομέτρου, το οποίον τυλίσσεται επάνω εις ένα πηνίον (κουβαρίστρα). Από το πηνίον περνά ελεύθερα ένας άξων λλ. Όταν κρατούμεν τον άξονα λλ, το σχοινί ημπορεί να ξετυλίσσεται.
Όταν ρίψωμεν το Δέλτα εις την θάλασσαν, ενώ κινείται το πλοίον μας, η αντίστασις του νερού το εμποδίζει να ακολουθήση το πλοίον∙ το Δέλτα λοιπόν μένει σχεδόν ακίνητον και τραβά και ξετυλίσσει το σχοινί του δρομομέτρου. Εάν λοιπόν μετρήσωμεν πόσον σχοινί φεύγει εις 15 δευτερόλεπτα ημπορούμεν εύκολα να λογαριάσωμεν με ποίαν ταχύτητα τρέχομεν.
Η πείρα απέδειξεν ότι, επειδή το Δέλτα δεν μένει εντελώς ακίνητον, αλλά παρακολουθεί ολίγον το πλοίον, όταν τρέχομεν εν μίλιον την ώραν, εις διάστημα 15 δευτερολέπτων δεν ξετυλίσσεται από το πηνίον 7 μ. 72 σχοινί, αλλά μόνον 7 μ. 31 ή 24 Αγγλικοί πόδες.
Δια να μην είμεθα υποχρεωμένοι να μετρώμεν κάθε φοράν πόσο σχοινί εξετυλίχθη είς 15 δευτερόλεπτα, εις το σχοινί του δρομομέτρου περνούμε κάθε 24 Αγγλικούς πόδας μία λιγαδούρα. Εις το τέλος του πρώτου διαστήματος κάμνομεν ένα κόμβον εις την λιγαδούραν, εις το τέλος του δευτέρου δύο κόμβους κτλ.
Όταν το πλοίον κινήται, εις την
πρύμνη του σχηματίζονται ρεύματα. Δι αυτό δεν αρχίζομεν την μέτρησιν αμέσως,
άμα ρίψωμεν το Δέλτα εις την θάλασσαν, διότι θα παρεσύρετο από τα ρεύματα, αλλά
όταν απομακρυνθώμεν από το Δέλτα όσον είναι το μήκος του πλοίου (μία καραβιά)
αν είναι ιστιοφόρον, ή 1 ½ φοράν το μήκος του πλοίου
(1 ½ καραβιά) αν είναι ατμόπλοιον. Αν το πλοίον μας έχει μήκος 30 μ. πρέπει να
αφήσωμεν να περάσουν 30 μ. σχοινίου κι έπειτα να αρχίσωμεν την μέτρησιν.
Εις το σημείον του σχοινίου, από το οποίον πρέπει να αρχίσομεν την μέτρησιν, περνούμεν ένα κομμάτι άσπρο πανί. Από αυτό το σημάδι κάθε 24 Αγγλικούς πόδας βάζομεν και λιγαδούρα με κόμβους, καθώς είπομεν.
Εις το σημείον του σχοινίου, από το οποίον πρέπει να αρχίσομεν την μέτρησιν, περνούμεν ένα κομμάτι άσπρο πανί. Από αυτό το σημάδι κάθε 24 Αγγλικούς πόδας βάζομεν και λιγαδούρα με κόμβους, καθώς είπομεν.
Δια να μη είμεθα υποχρεωμένοι να κρατούμεν ωρολόγιον μεταχειριζόμεθα το «αμμωτόν», το οποίον αποτελείται από δύο σφαίρας σσ αι οποίαι συγκοινωνούν με έναν μικρόν λαιμόν λ. Μέσα εις τας σφαίρας υπάρχει ολίγη άμμος, τόση ώστε δια να περάση από την μίαν σφαίραν εις την άλλην χρειάζονται 15 δευτερόλεπτα.
Αμμωτόν ή αμμοκλεψύδρα.
ΦΩΤΟ: Tristan Avery Thomas
https://www.flickr.com/photos/126715882@N06/
Όπως τα ατμόπλοια κινούνται, όταν στρέφη η έλιξ, το ίδιον, εάν ρυμουλκούμεν μίαν έλικα από εν κινούμενον πλοίον, η έλιξ θα στρέφη μόνη της, και τόσον περισσότερον, όσο η ταχύτης του πλοίου είναι μεγαλυτέρα.
Αυτή είναι και η αρχή του τεχνητού δρομομέτρου.
Το τεχνητόν δρομόμετρον αποτελείται από μίαν έλικα δεμένην εις το άκρον ενός ειδικού σχοινίου. Το άλλο άκρον του σχοινίου εις το κακώς λεγόμενον ωρολόγιον του δρομομέτρου.
Όταν το πλοίον κινείται, η έλιξ του δρομομέτρου στρέφει, και αυτήν την στροφήν την μεταδίδει δια του σχοινίου εις τους οδοντωτούς τροχούς του ωρολογίου, το οποίον δεικνύει πόσα μίλια ετρέξαμεν από την στιγμήν, κατά την οποίαν ερρίψαμεν το δρομόμετρον εις την θάλασσαν.
Το σχοινί του δρομομέτρου είναι 1 – 1 ½ φοράν το μήκος του πλοίου.
Εις το ωρολόγιον του δρομομέτρου υπάρχουν δύο δείκται, ο ένας δείχνει τα μίλια, ο άλλος ¼, 2/4, ¾, μιλίου. Όταν ο δείκτης περνά από τα τέταρτα, ακούεται ένας κτύπος κώδωνος.
Κάθε ώραν διαβάζομεν τα μίλια, τα οποία γράφει το δρομόμετρον, και ούτω πως με αφαίρεσιν ευρίσκομεν πόσα μίλιαν τρέχομεν την ώραν.
