Περί Αλός
Κωνσταντίνου Γ.
Καταγά
Αντιναυάρχου ΠΝ.
ε.α.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ
της Ναυτικής Ιστορίας», τεύχος 28, σελ.12,
ΙΟΥΛ-ΣΕΠ 1999, έκδ. Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος.
Αναδημοσίευση στο Περί
Αλός με την έγκριση του ΝΜΕ.
Ο Αριστοφάνης με
το έργο του «Ιππής», καταφέρεται εναντίον του δημαγωγού Κλέωνος και των
πολεμοκάπηλων θιασωτών του και φίλων του, μεταξύ των οποίων ο Υπέρβολος,
λυχνοπώλης στο επάγγελμα, που επρότεινε στον Κλέωνα να στείλει 100 τριήρεις
στην Σικελία για να βοηθήσουν τους εκεί Έλληνες να καταλάβουν την Καρχηδόνα.
Βάζει, έτσι ο Αριστοφάνης, στους «Ιππής» του τον χορό των Ιππέων να διηγείται
μια χαριτωμένη συνομιλία…μιας παρέας (μοίρας επί το ναυτικότερον) τριηρών
προσορμισμένων κάπου στον Πειραιά.
Αριστοφανικό το
κωμικό επεισόδιο αλλά και ενδεικτικό της ουσίας των πραγμάτων της Αθήνας και
του ρόλου των τριηρών και του Ναυτικού στη θαλασσοκράτειρα Αθήνα του
Πελοποννησιακού Πολέμου. Οι λίγοι στίχοι πιο κάτω προσπαθούν να μεταφέρουν το
χαριτωμένο χορικό και να αποδώσουν όσο ήταν μπορετό καλύτερα και την ναυτική
ατμόσφαιρα που αναδίδει το κείμενο του Αριστοφάνη.
Και είπε η
γεροντότερη, παληά ναυμάχος τριήρης:
«Για ακούστε
παρθενόπες μου τι έφτασε στ’ αυτιά μου,
‘δω, στο λιμάνι
τ’ άκουσα, στον καφενέ της Ζέας,
που η ναυτουριά
συνάζονται κι όλοι οι ναυκληραίοι,
που των κορμιών
τους ξέρουμε κάθε κρυφό σημάδι
και των ψυχών
τους είμαστε ιερές ξωμολογήτρες.
Λοιπόν, ζητήσαν
εκατό, ναι, ούτε μία και δύο
απ’ την παρέα μας
εδώ, του κρατερού μας στόλου,
για να μας στείλουνε
μακριά, πέρα στη Σικελία
και από εκεί στη
Μπαρμπαριά, κάτω στην Καρχηδόνα
και την ιδέα
έρριξ’ κείνος ο ασχημομούρης,
ο Υπέρβολος, τον
ξέρετε, αυτός ο λυχνοπώλης
που και εν όρμω
σαν μας ΄δει, η ζάλη τονε πιάνει
τόσα ξέρει από
θάλασσα αυτός ο παληοβλάχος».
Και η πιο
νεώτερη, όμορφη, κούκλα, νεοβγαλμένη
απ’ του Νεώριου
τα σκαριά, σαν σίμωσε τους είπε:
«Θεός φυλάξει,
όχι μια, χίλιες φορές λέω όχι,
δεν θα με
κυβερνήσει αυτός ποτέ ο θεομπαίχτης
κι ας μείνω εδώ
ανέραστη ΄γω που μοσχοβολάω
από του πεύκου
τον αρμό τον καλοδουλεμένο.
Κι αν είναι οι
Αθηναίοι μας τούτο να το δεχτούνε,
προτείνω όλες
μαζί να πάμε στο Θησείο
ή στο ναό των
Θεαινών, οι ερινύες που μένουν.
Γιατί την πόλη
δεν μπορεί αυτός να κοροϊδέψει
και στρατηγός εις
βάρος μας να γίνει ο λυχνοπώλης.
Ας πλεύσει εις
τον κόρακα, μονάχος του αν θέλει
και Κυβερνήτης ας
γενεί στις σκάφες του και μόνο,
που μέσα τους
κριβοπουλά τους λύχνους, ο στριμμένος».
Κατά το
πρωτότυπον:
Φασίν αλλήλαις ξυνελθείν τας τριήρεις εις λόγον,
και μίαν λέξαι τιν’ αυτών, ήτις ην γηραιτέρα·
«Ουδέ πυνθάνεσθε ταυτ’, ω παρθένοι, ταν τη πόλει;
Φασίν αιτείσθαί τιν’ ημών εκατόν εις Καρχηδόνα,
άνδρα μοχθηρόν πολίτην, οξίνην Υπέρβολον»
ταις δε δόξαι δεινόν είναι τούτο κουκ ανασχετόν,
και τιν’ ειπείν, ήτις ανδρών άσσον ουκ εληλύθει·
«Αποτρόπαι, ου δητ’ εμού γ’ άρξει ποτ’, αλλ’
εάν με χρή,
υπό τερηδόνων σαπείσ’ ενταύθα καταγηράσομαι.» -
«Ουδέ Ναυφάντης γε της Ναύσωνος, ου δητ’, ω θεοί,
είπερ εκ πεύκης γε καγώ και ξύλων επηγνύμην.
Ην δ’ αρέσκη ταυτ’ Αθηναίοις, καθησθαί μοι δοκώ
εις το Θησείον πλεούσας ή ‘πι των σεμνών θεών.
Ου γαρ ημών γε στρατηγών εγχανείται τη πόλει·
αλλά πλείτω χωρίς αυτός ες κόρακας, ει βούλεται,
τας σκάφας, εν αις επώλει τους λύχνους
καθελκύσας.»
(Αριστοφάνους,
Ιππής, 1300 –1315)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ Περί
Αλός:
Στο άρθρο δεν
αναφέρεται ο μεταφραστής του αρχαίου κειμένου. Εντούτοις, το Περί Αλός
θεώρησε ότι όφειλε να αναρτήσει και το αρχαίο κείμενο.
