ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ Ν/ΘΗ "ΚΑΛΥΨΩ" (Μ64)

Η Νύμφη που θηρεύει νάρκες

Περί Αλός

ΦΩΤΟ: Περί Αλός (Αρχείο Κρίστυ Ε. Ιωαννίδου)

Το «Περί Αλός» επισκέφθηκε το ναρκοθηρευτικό (Ν/ΘΗ) «Καλυψώ» (Μ64) που ναυλοχεί στην προβλήτα της Διοίκησης Ναρκοπολέμου (ΔΝΑΡ), η οποία υπάγεται στο Αρχηγείο Στόλου (ΑΣ) και βρίσκεται στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας (ΝΣ). Εκεί μας υποδέχθηκε ο Κυβερνήτης του σκάφους Πλωτάρχης Παναγιώτης Τριπόντικας ΠΝ επιφυλάσσοντάς μας μια εξαιρετική, από πλευράς οργάνωσης και φιλοξενίας, ξενάγηση στο πλοίο. Οι αξιωματικοί του σκάφους μας ενημέρωσαν για την αποστολή και τις δυνατότητες του «Καλυψώ», μια από τις δύο μονάδες τύπου Osprey, οι οποίες εισήγαγαν το ΠΝ από την εποχή της ναρκαλιείας στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον της ναρκοθηρίας.  

Το Περί Αλός στην ΔΝΑΡ. ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Η ΔΝΑΡ διαθέτει σήμερα τρεις κλάσεις πλοίων, χωρισμένα σε δύο κατηγορίες:

α) τα εναπομείναντα ναρκαλιευτικά κλάσης MSC294 «Αλκυών» (Μ211), «Αύρα» (Μ214), «Αηδών» (Μ248) και

β) τα ναρκοθηρευτικά (ΝΘΗ) τύπου Hunt «Ευρώπη» (Μ62), «Καλλιστώ» (Μ63) και τα τύπου Osprey «Ευνίκη» (Μ61), «Καλυψώ» (Μ64).

Η διαδικασία παραλαβής των δύο Ν/ΘΗ τύπου Osprey ξεκίνησε στις 19 Οκτωβρίου 2005 όταν ο αμερικανικό Κογκρέσο προχώρησε στην έγκριση διάθεσης δύο πλοίων της κλάσης και συγκεκριμένα του USS «Heron» (MHC52) και του USS «Pelican» (MHC53). Μερικούς μήνες αργότερα τον Απρίλιο του 2006 το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) ενέκρινε την σκοπιμότητα της προμήθειας και τον Σεπτέμβριο, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Ε. Μεϊμαράκης υπέγραψε την σχετική έγκριση απόκτησής τους. Ήταν η τελευταία προσθήκη νέου τύπου κύριου υλικού – έστω και μεταχειρισμένου – που παρελήφθη από το εξωτερικό στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς στη συνέχεια εισήλθαμε στην οικονομική κρίση…

Το Ν/ΘΗ "ΚΑΛΥΨΩ"(Μ64). ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Στις 17 Ιανουαρίου 2007 ξεκίνησε η διαδικασία παραλαβής του Ν/ΘΗ «Καλυψώ» (Μ64) στη Ναυτική Βάση Ιγκλσάιντ των ΗΠΑ, η οποία ολοκληρώθηκε στις 16 Μαρτίου 2007, οπότε και παρελήφθη από το ΠΝ με πρώτο Κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Γ. Καραγεώργη ΠΝ. Το πρώην USS «Heron» (MHC52) που καθελκύστηκε στις 11 Οκτωβρίου 1989 και ενεργοποιήθηκε στις 6 Αυγούστου 1994, συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του υποστέλλοντας την αστερόεσσα, πλέοντας από τον Ατλαντικό στο Αιγαίο, κάτω από την γαλανόλευκη.

Το ΠΝ προσδοκούσε στην απόκτηση πέντε συνολικά μεταχειρισμένων ναρκοθηρευτικών τύπου Osprey από τις ΗΠΑ, με τα οποία σκόπευε την κάθετη επιχειρησιακή αναβάθμισης της Διοίκησης Ναρκοπολέμου (ΔΝΑΡ), ώστε να προχωρήσει στον παροπλισμό της υπάρχουσας δύναμης ναρκαλιευτικών, τα οποία σημειωτέον ναυπηγήθηκαν την περίοδο 1964-1968 και δεν συνάδουν πλέον με τις σύγχρονες επιχειρησιακές απαιτήσεις ναρκοπολέμου. Σημειώνεται ότι στο ΕΜΠΑΕ 2006-2011 προβλεπόταν κονδύλι ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ για την απόκτηση πέντε ναρκοθηρευτικών τύπου Osprey.

Η κλάση Osprey απέδωσε συνολικά 12 μονάδες σκαφών, τα οποία παρέλαβε το Αμερικανικό Ναυτικό. Ωστόσο τα επιτυχή αυτά σκάφη δεν είναι αμερικανικής αλλά ιταλικής σχεδίασης. Συγκεκριμένα το ιταλικό Ναυπηγείο Intermarine έδωσε άδεια εξαγωγής και ναυπήγησης της κλάσης Lerici στα ναυπηγεία Northrop Grumman Ship Systems (πρώην Litton Avondale Industries) της Νέας Ορλεάνης και στα Ναυπηγεία Intermarine (θυγατρική της ιταλικής εταιρείας στις ΗΠΑ) στη Σαβάνα. Τα Ν/ΘΗ τύπου Osprey διαφέρουν σε ορισμένα σημεία και έχουν μεγαλύτερο εκτόπισμα από τα τύπου Lerici. Σημειώνεται ότι από την Lerici προήλθε η βελτιωμένη κλάση Gaeta. Όταν το Αμερικανικό Ναυτικό αποφάσισε να παροπλίσει τα 12 Osprey, εκδηλώθηκε ισχυρό ενδιαφέρον από τα ναυτικά διαφόρων χωρών. Σήμερα εκτός από την Ελλάδα παρόμοια σκάφη παραχωρήθηκαν στην Αίγυπτο και την Ταϊβάν, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2010 αποφασίστηκε η παράδοση δύο Ν/ΘΗ [«Kingfisher»(MHC56), «Cormorant»(MHC 57)] στην Ινδία. Σύμφωνα με πληροφορίες το ΠΝ ενδέχεται να προμηθευτεί ακόμη δύο σκάφη (δωρεάν παραχώρηση) από τις ΗΠΑ, καθώς η απόκτησή τους έχει τεθεί στο πλαίσιο wish list που έχει υποβληθεί στο Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας από την ελληνική πλευρά.  

   
Γνωριμία με το «Καλυψώ»

Η επίσκεψή μας στον ΝΣ συνέπεσε με μια από τις πλέον θερμές ημέρες του Καλοκαιριού. Στην πύλη του ναυστάθμου μετά από τις απαραίτητες διατυπώσεις, μας ανέμενε μέλος του πληρώματος του Ν/ΘΗ, το οποίο ακολουθώντας φτάσαμε στην προβλήτα όπου ήσαν παραβεβλημένα ανά ζεύγη τέσσερα σκάφη, δύο κλάσης Hunt και δύο Osprey. Το «Καλυψώ» είχε δέσει δίπλα στο «Ευνίκη», στην κλίμακα του οποίου μας ανέμενε ο Κυβερνήτης του Πλωτάρχης Παναγιώτης Τριπόντικας ΠΝ. Οι σημαίες των πλοίων κυμάτιζαν στο επίστεγο στους πρυμναίους ιστούς καθώς ανεβαίναμε την κλίμακα. Η πρώτη εντύπωση έχει να κάνει με το μέγεθος των σκαφών τύπου Osprey. Πράγματι δεν θυμίζουν σε τίποτε τα γερασμένα ξύλινα ναρκαλιευτικά, καθώς το εκτόπισμά τους τα κατατάσσει στην πρώτη θέση παγκοσμίως [σ.σ. τύπου GRP (Glass Reinforced Plastic)] και αμέσως μετά ακολουθούν τα βρετανικής ναυπήγησης Ν/ΘΗ κλάσης Hunt, τα οποία επίσης υπηρετούν από το 2000/2001 στο ΠΝ. Υπενθυμίζεται ότι τα τύπου Hunt αποκτήθηκαν στο πλαίσιο αντισταθμιστικών οφελών για την επιλογή της κλάσης ΤΠΚ Super Vita από το ΠΝ.

Ο Κυβερνήτης του Ν/ΘΗ "ΚΑΛΥΨΩ", Πλωτάρχης
Παναγιώτης Τριπόντικας ΠΝ μας υποδέχθηκε με το
πιο εγκάρδιο χαμόγελό του.
ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Η αίσθηση που σου δίνει η επαφή με το ειδικό υλικό, από το οποίο είναι κατασκευασμένο το Ν/ΘΗ είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τις «λαμαρίνες» των άλλων πολεμικών πλοίων. Ο Κυβερνήτης του πλοίου μας οδήγησε στο Καρέ των Αξιωματικών όπου εκεί δύο Αξιωματικοί ανέμεναν προκειμένου να ξεκινήσει μια εντυπωσιακή παρουσίαση του σκάφους όπως και των δυνατοτήτων του, με την βοήθεια σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων. Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε σε δύο μέρη. Στο πρώτο ο υπεύθυνος Αξιωματικός εξήγησε γενικά περί ναρκοπολέμου, τις διαφορές μεταξύ ναρκαλιείας και ναρκοθηρίας, έδωσε συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα από την ιστορία (σ.σ. αρχίζοντας από την Εκστρατεία στην Σικελία κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο) αναφέρθηκε στα είδη ναρκών που χρησιμοποιούνται σήμερα, την αποτελεσματικότητα και την επικινδυνότητα του φθηνού αυτού όπλου, καθώς και στις προσπάθειες που γίνονται στην χώρα μας από το τέλος του Β΄ΠΠ για την επιτυχή εξουδετέρωση ναρκών. Κάθε μέρος ολοκληρωνόταν με την προβολή επεξηγηματικών διαφανειών και στο τέλος υποβάλλαμε τις απαραίτητες ερωτήσεις. Το δεύτερο τμήμα της παρουσίασης εστίασε στις επιχειρησιακές δυνατότητες και ικανότητες του σκάφους – και κατ’ επέκταση της κλάσης Osprey – με ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι προβολής video από τις δοκιμές αντοχής των Ν/ΘΗ σε πραγματικές συνθήκες έκρηξης νάρκης! Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ενώ ο Κυβερνήτης μας εξηγούσε τις διαδικασίες και την αναγκαιότητα σχολαστικής τήρησης αυτών, πριν από την έναρξη μιας επιχείρησης ναρκοθηρίας (π.χ. στερέωση υλικού), παράλληλα στην οθόνη της τηλεόρασης εξελισσόταν μια εντυπωσιακή σκηνή έκρηξης θαλάσσιας νάρκης, ακριβώς δίπλα σε σκάφος τύπου Osprey. Ο Κυβερνήτης ζήτησε να παρατηρήσουμε με προσοχή το video, στο οποίο αποδεικνυόταν ότι τα σκάφη αυτά έχουν μοναδική ικανότητα αντοχής στο ωστικό κύμα που προκαλεί έκρηξη σε μικρή απόσταση από το κύτος.

Δύο Αξιωματικοί μας εντυπωσίασαν με μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση του σκάφους.
ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Η συζήτηση που αναγκαστικά προέκυπτε λόγω των ερωτήσεων που υποβάλλαμε, μας έδωσε την ευκαιρία να αντιληφθούμε πολύ καλά όχι μόνο τις δυνατότητες του σκάφους, αλλά το υψηλότατο επίπεδο επιχειρησιακής γνώσης των στελεχών του Ν/ΘΗ «Καλυψώ». Μια ομάδα – υπό τον Κυβερνήτη – άριστων επαγγελματιών, ικανών αξιωματικών με αυτοπεποίθηση, με  σφαιρική όσο και ειδική γνώση του περίπλοκου αντικειμένου που συνιστά η ναρκοθηρία και μια ισχυρή απόδειξη ότι παρά το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, το στελεχιακό δυναμικό του ΠΝ – που αντιπροσώπευαν οι Αξιωματικοί του «Καλυψώ» – εκτελούν ασμένως και σε επίπεδο «λειτουργήματος» την υψηλή αποστολή τους!

Το τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα
εξουδετέρωσης ναρκών AN/SLQ-48
ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Η ολοκλήρωση της ενημέρωσης μας έδωσε μια πλήρη και σαφή εικόνα των πλεονεκτημάτων που προσδίδουν στην ΔΝΑΡ του ΠΝ η ένταξη και επιχειρησιακή αξιοποίηση των Ν/ΘΗ τύπου Osprey, τα οποία σημειωτέον είναι τα πρώτα πλοία του Αμερικανικού Ναυτικού που σχεδιάστηκαν αποκλειστικά για ναρκοθηρία. Σε γενικές γραμμές οι επιχειρήσεις ναρκοθηρίας πραγματοποιούνται μέσα σε συγκεκριμένη περιοχή, εντός της οποίας πλέει το σκάφος με μικρή ταχύτητα, έχοντας ενεργοποιήσει την ανθυποβρυχιακή συσκευή έρευνας (sonar) τύπου AN/SQQ-32(V)2. Οι δυνατότητες της είναι τέτοιες ώστε να μπορεί όχι απλά να εντοπίζει την νάρκη, αλλά και να αναγνωρίζει το είδος της. Όταν επιβεβαιωθεί η ύπαρξη θαλάσσιας νάρκης, τότε ποντίζεται ένα ειδικό τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα εξουδετέρωσης ναρκών τύπου AN/SLQ-48 Mine Neutralization Vehicle, ενώ μια ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα δυτών – που αποτελεί μέρος του πληρώματος κατά τη διάρκεια της αποστολής – καταδύεται με σκοπό την τοποθέτηση εκρηκτικών και την καταστροφή της υποβρύχιας απειλής. Η ναρκοθηρία απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από την ναρκαλιεία και μπορεί να θεωρείται βραδεία (από πλευράς ταχύτητας), είναι όμως εξαιρετικά αποτελεσματική.

Ο Κυβερνήτης του Ν/ΘΗ "ΚΑΛΥΨΩ" Πλωτάρχης Παναγιώτης Τριπόντικας ΠΝ

Μετά από το πέρας της παρουσίασης ακολούθησε μια μικρή ξενάγηση στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του πλοίου, το οποίο ήταν ιδιαιτέρως καθαρό και περιποιημένο – αδιάψευστο δείγμα φροντίδας του Κυβερνήτου και επιμέλειας από πλευράς πληρώματος – ενώ μας εντυπωσίασαν οι σημάνσεις προειδοποίησης και κινδύνου που βρίσκονταν σε όλα τα απαραίτητα σημεία. Εάν υπηρετείς στο «Καλυψώ» τότε θα πρέπει να αισθάνεσαι ασφάλεια και να μπορείς να ανταποκριθείς άμεσα και με ταχύτητα σε οποιαδήποτε ενδεχόμενο ή ανάγκη προκύψει και αυτό διευκολύνεται κατά πολύ με τις ορθές επεξηγηματικές σημάνσεις και την «τακτοποίηση» διαφόρων θεμάτων ενημέρωσης για το τι συναντάς σε διάφορες θέσεις στο πλοίο. Όσοι έχουν υπηρετήσει σε πολεμικό πλοίο (σ.σ. αλλά και σε εμπορικό) αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα ύπαρξή αυτών.

Το Ν/ΘΗ δεν είναι ένα σκάφος που θα εισέλθει σε περιοχή επιχειρήσεων μόνο του και συνεπώς θα πρέπει να διαθέτει την ανάλογη ισχύ πυρός. Τα σκάφη επιχειρούν με τη συνοδεία μεγαλύτερων πλοίων (π.χ. φρεγάτας) και έτσι ο αμυντικός εξοπλισμός τους εξαντλείται σε δύο πολυβόλα των 12,7 mm, τα οποία βρίσκονται στο πρόστεγο εκατέρωθεν του σκάφους. Λόγω ειδικής σχεδίασης τα Ν/ΘΗ τύπου Osprey έχουν εξαιρετικά μειωμένη ακουστική και μαγνητική υπογραφή. Μπαίνοντας στο ΚΠΜ του πλοίου η προσοχή μας στράφηκε στο σύστημα ακριβούς ναυτιλίας AN/SYQ-13 με θέσεις για δύο χειριστές οι οποίοι κάθονται μπροστά σε δύο κονσόλες απεικόνισης τύπου «bit-imagery memory display». Το πλοίο διαθέτει ραντάρ ναυτιλίας Visionmaster FT, ραντάρ ερεύνης επιφανείας AN/SPS-64(V)9 (I-band). Για την πρόωσή του χρησιμοποιεί ένα πολύ «περίεργο» όσο και εξελιγμένο σύστημα που του εξασφαλίζει «μαγικές» ικανότητες σε επίπεδο ευελιξίας και χειρισμών. Πρόκειται για τα ενεργά πηδάλια τύπου Voith-Schneider, τα οποία κινούν δύο κινητήρες Fricantieri Divisione Grande Motori των 800 ίππων (2x800). Εκτός αυτών υπάρχουν τρεις ηλεκτρομηχανές ιδίου τύπου με τις κύριες μηχανές ισχύος 300 Kw η εκάστη. Το τι μπορούν να κάνουν τα ιδιόμορφης κατασκευής πηδάλια είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, όταν προβλήθηκε video στο οποίο η εικόνα αποτύπωνε την ευελιξία και την μοναδική ακρίβεια σε χειρισμούς, που εξασφαλίζουν στον κυβερνήτη του Ν/ΘΗ τον τίτλο του «γητευτή του πηδαλίου»! Λόγω της ιδιαίτερης κατασκευής των πηδαλίων – τα οποία δεν μοιάζουν με τα συνήθη – ο εκτελών χειρισμούς μπορεί να οδηγήσει το σκάφος με απόλυτη ακρίβεια κοντά σε μια θέση νάρκης, εντυπωσιάζοντας όσους παρακολουθούν την επιχείρηση. Η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα πραγματοποιήσεως δύσκολων χειρισμών αποκαλύπτεται όταν για παράδειγμα το Ν/ΘΗ παραβάλει σε προβλήτα, οπότε εκτελεί πλάγια κίνηση (!) και ο κυβερνήτης «παρκάρει» το πλοίο, χωρίς βοήθεια από την ξηρά, γεγονός που αφήνει έκπληκτους τους λιμενικούς…

Ένα εκ των πολυβόλων 12.7mm του Ν/ΘΗ "ΚΑΛΥΨΩ" (Μ64).
ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Αντί επιλόγου

Η νάρκη αποτελεί ένα ιδιαίτερα φονικό μέσο προσβολής ναυτικών μονάδων, το οποίο μπορεί να κατασκευασθεί και να τοποθετηθεί στο θαλάσσιο περιβάλλον χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο κόστος. Η εμπειρία στον Περσικό Κόλπο απέδειξε την επικινδυνότητα μιας διόλου υποτιμούμενης απειλής, λόγω δύο χαρακτηριστικών επεισοδίων: α) της πρόσκρουσης σε ιρανική νάρκη της φρεγάτας τύπου O.H. Perry USS «Samuel Roberts» (FFG58) στις 14 Απριλίου του 1988 και β) της πρόσκρουσης του πλοίου αμφιβίων επιχειρήσεων κλάσεως Iwo Zima USS «Tripoli» (LPH10) και του καταδρομικού κλάσεως Ticonderoga USS «Princeton» (CG59) σε ιρακινές νάρκες στις 18 Φεβρουαρίου 1991. Με κόστος μόλις δύο χιλιάδων δολαρίων περίπου η κάθε μια, προκάλεσαν καταστροφές δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων συν τους τραυματισμούς αρκετών μελών των πληρωμάτων. Την αναγκαιότητα ύπαρξης ισχυρής δύναμης ναρκοθηρευτικών στις τάξεις του ΠΝ, επεσήμανε και ο Διοικητής της ΔΝΑΡ Πλοίαρχος Κωνσταντίνος Γιαλούσης ΠΝ, τον οποίο επισκεφθήκαμε αμέσως μετά από την ολοκλήρωση της επίσκεψής μας στο Ν/ΘΗ «Καλυψώ». Σήμερα παρά τα οικονομικά προβλήματα που μαστίζουν τη χώρα, τα στελέχη της ΔΝΑΡ όπως και όλοι οι συνάδελφοί τους στο ΠΝ και κατ’ επέκταση στις Ένοπλες Δυνάμεις, καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να διατηρούν τα πλοία σε υψηλή διαθεσιμότητα και παράλληλα είναι έτοιμα να ανταποκριθούν άμεσα στα κελεύσματα της πατρίδας, όποτε αυτό απαιτηθεί. Οι «ναρκοθηρευτές» του ΠΝ μπορεί να έχουν πλοία με όμορφα και εύηχα ονόματα, δεν παύουν όμως να αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία αφανών δρώντων, οι οποίοι συνεχίζουν τον αμείλικτο και ακήρυκτο πόλεμο κατά της θαλάσσιας νάρκης, ακόμη και κατά την περίοδο της ειρήνης. Σε εκείνη την περίβλεπτη και ολιγομελή ομάδα αόκνων ενστόλων αξίζει ένα μεγάλο ευχαριστώ για την προσφορά των υπηρεσιών τους, από την διαχειρίστρια του «Περί Αλός», η οποία είχε την τιμή και την σπάνια ευκαιρία να δει και να γνωρίσει από κοντά μια από τις πλέον αξιόμαχες μονάδες της ΔΝΑΡ και του ΑΣ, το Ν/ΘΗ «Καλυψώ» (Μ64).

Ευχαριστίες

Το «Περί Αλός» ευχαριστεί τον Εκπρόσωπο Τύπου του ΓΕΝ Αντιπλοίαρχο Αδαμάντιο Χριστοδούλου ΠΝ για την ταχύτατη προώθηση του σχετικού αιτήματος και τον Α/ΓΕΝ Αντιναύαρχο Κοσμά Χρηστίδη ΠΝ για την άδεια μετάβασης στον ΝΣ και στο Ν/ΘΗ «Καλυψώ». Επίσης ευχαριστεί τον ΑΣ Αντιναύαρχο Κωνσταντίνο Μαζαράκη-Αινιάν ΠΝ για την συμβολή του στην πραγματοποίηση της επίσκεψης.  Ιδιαιτέρως ευχαριστεί τον Κυβερνήτη του σκάφους Πλωτάρχη Παναγιώτη Τριπόντικα ΠΝ για τον υψηλό επαγγελματισμό και την εξαιρετική φιλοξενία, που επέδειξε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μας στο πλοίο, στοιχεία που τιμούν και προβάλλουν ορθά το ΠΝ προς την κοινωνία σε μια κρίσιμη περίοδο. Επίσης ευχαριστούμε τα στελέχη του σκάφους που μετείχαν στην παρουσίαση της αποστολής και των δυνατοτήτων του «Καλυψώ», καθώς και τον Διοικητή Πλοίαρχο Κωνσταντίνο Γιαλούση ΠΝ και το επιτελείο της ΔΝΑΡ για τον χρόνο που μας διέθεσαν.

http://perialos.blogspot.gr/2012/08/64.html

Το Περί Αλός προτείνει:

Για την πληρέστερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των πηδαλίων που φέρουν τα Ν/ΘΗ τύπου Ospery πιέσατε ΕΔΩ