Ο Πλωτάρχης Noel C. Rees

και το Α/Τ “ΑΔΡΙΑΣ”

Περί Αλός

του Πέτρου Στ. Μακρή-Στάϊκου

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»

Τεύχος 570, σελ. 71, έκδοση ΥΙΝ/ΓΕΝ, ΣΕΠ-ΝΟΕ 2009.

Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση της Ν.Ε.

Το 1940, ο τότε Πλωτάρχης Ιωάννης Τούμπας εντάσσεται, όπως και άλλοι – απότακτοι ή αποκατασταθέντες – βενιζελικοί αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού, στην βρετανική μυστική υπηρεσία Section D, με τον κωδικό αριθμό D/H.G 60. Στην ίδια υπηρεσία, δημιούργημα της Secret Intelligence Service (SIS ή ΜΙ6) έχει ενταχθεί, από το φθινόπωρο του 1939, και ο εφοπλιστής Noel Rees, λόγω των γνώσεών του σχετικά με τα Δωδεκάνησα και, γενικά, το Αιγαίο Πέλαγος. Από τότε αρχίζει η φιλική σχέση των δύο ανδρών, παρ’ όλον ότι οι δρόμοι τους σύντομα χωρίζουν.

Το καλοκαίρι του 1940, η Section D και μια άλλη, αντίστοιχη, στρατιωτική υπηρεσία, η MIR, συγχωνεύονται και πλέον αποτελούν την μυστική, παραστρατιωτική, οργάνωση SOE, περισσότερο γνωστή ως MO4 ή Force 133. Ο Rees δεν θα ακολουθήσει την SOE αλλά θα παραμείνει στην ΜΙ6. Έτσι, τον Δεκέμβριο του 1940 διορίζεται υποπρόξενος στη Χίο, την οποία εγκαταλείπει λίγες μόνον ημέρες πριν από την κατάληψή της από τους Γερμανούς.

Eγκαθίσταται στη Σμύρνη, όπου η έδρα της οικογενειακής του επιχείρησης μέχρι το 1922, και εκεί αρχίζει η θυελλώδης πορεία του στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες: Γίνεται εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Κατασκοπείας του Βρετανικού Ναυτικού (NID) της ΜΙ6 (για την Μ. Ανατολή, ISLD) της υπηρεσίας διαφυγών MI9 και τέλος, του Αρχηγείου των Ειδικών Δυνάμεων Ανατολικής Μεσογείου. Υποπρόξενος στη Σμύρνη και, αρχικά, Ανθυποπλοίαρχος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, ελέγχει την κατασκοπεία και τις διαφυγές στο Αιγαίο, στις μεγάλες ελληνικές πόλεις, ακόμα και στο Ιόνιο Πέλαγος.

Και τώρα ο “ΑΔΡΙΑΣ”. Όπως αναφέρει ο Τούμπας, ο πρώτος άνθρωπος που ανεβαίνει στο τραυματισμένο πλοίο, όταν οδηγείται στον όρμο της Μύνδου

(Gumusluk) είναι κάποιος Χασάν Μπέης, που όμως, ούτε μπέης είναι ούτε καν Τούρκος. Πρόκειται για τον Νίκο Μυριστή, πρώην τηλεγραφητή στη Χίο και από το 1942 μόνιμο ασυρματιστή του Rees στη Μύνδο. Από τον ασύρματο του Μυριστή στέλνει ο Τούμπας το πρώτο του τηλεγράφημα, όχι στην Αλεξάνδρεια, αλλά στη Σμύρνη, όπου –λόγω των επιχειρήσεων στα Δωδεκάνησα– βρίσκονται συγκεντρωμένοι, ο Βρετανός Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Τουρκία, Στρατηγός Allan Arnold, o Πλωτάρχης Vladimir Wolfson, Βοηθός Ναυτικός Ακόλουθος στην Κωνσταντινούπολη και εκπρόσωπος εκεί του NID και της MI9, όπως και άλλα στελέχη των βρετανικών στρατιωτικών και μυστικών υπηρεσιών στην Τουρκία. Όλοι φιλοξενούνται στο σπίτι του Rees, όπου έχει εγκατασταθεί και το Αρχηγείο τους. Το αδημοσίευτο πρώτο σήμα του Τούμπα αποστέλλεται στον Wolfson προκειμένου να διαβιβασθεί στον Αρχηγό του Στόλου Ανατολικής Μεσογείου και στον Έλληνα ομόλογό του. Με αυτό αναγγέλλονται η ανατίναξη του “ΑΔΡΙΑ”, η βύθιση του “Hurworth” και δίδεται το στίγμα της Μύνδου. Και το σήμα καταλήγει: «Θερμούς χαιρετισμούς στον

Noel, από τον Πλωτάρχη Τούμπα».[1]

Στις 18 Νοεμβρίου φθάνει προς βοήθεια του “ΑΔΡΙΑ” το ναυαγοσωστικό “Altemnar”, που μεταφέρει ένα μυστηριώδες πρόσωπο, τον, κατά του Τούμπα, Βρετανό Πλοίαρχο ε.α., R.L. Rees, Αρχηγό της Τουρκικής Ναυαγοσωστικής Υπηρεσίας.

Για εκείνον, σε απόρρητη έκθεσή του, από 10.12.1943, [2] ο Τούμπας γράφει:

«Η εξαιρετική ικανότης και προνοητικότης του περί την εκτέλεσιν των επισκευών

δύναμαι να είπω ότι συνετέλεσαν μεγάλως εις την ασφαλή άφιξιν του πλοίου εις Αλεξάνδρειαν. Επίσης το θερμόν και ζωηρόν ενδιαφέρον, το οποίον επέδειξε έναντι του πλοίου ήτο εξαιρετικόν. Μου παρέσχε πολλάς και σοβαράς πληροφορίας. Η όλη συμπεριφορά ήτο αρίστη, αρίστου συναδέλφου».

Και εδώ αρχίζουν τα ερωτηματικά: Πώς είναι δυνατόν η τουρκική ναυαγοσωστική υπηρεσία, να έχει Βρετανό ως Αρχηγό;

Πώς είναι δυνατόν οι Τούρκοι να παρακάμπτουν την διπλωματική οδό και να απειλούν με κατάληψη του πλοίου έναν απόστρατο πλοίαρχο, μη διπλωμάτη; Τέλος, η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την συναίνεση του Βρετανικού Ναυαρχείου, προκειμένου να απονείμει παράσημα σε τέσσερις Βρετανούς αξιωματικούς που είχαν προσφέρει στον “ΑΔΡΙΑ” και από αυτούς μόνον ο

Πλωτάρχης-Ναυπηγός W.G. Perry είχε σχέση με τις επισκευές. To όνομα R.L. Rees απουσιάζει. [3]

Τα παραπάνω ερωτηματικά επιδέχονται μόνο μια απάντηση: Ο Noel C. Rees

και ο R.L. Rees αποτελούσαν ένα και το αυτό πρόσωπο. Προφανώς, για λόγους

ασφαλείας, ο Τούμπας δεν μπορούσε να αποκαλύψει ότι ο Βρετανός Πρόξενος στη Σμύρνη είχε προστρέξει σε βοήθεια ελληνικού αντιτορπιλικού και μάλιστα επί  τουρκικού εδάφους. Την πιο τρανή απόδειξη για τα παραπάνω, αποτελεί η αφιέρωση του Τούμπα σε φωτογραφία του “ΑΔΡΙΑ”, που χάρισε στον Noel Rees, στις 29 Ιουλίου του 1944: «Στον υποπλοίαρχο Noel Rees που παρέσχε τόσο πολύτιμη βοήθεια στον “ΑΔΡΙΑ”…».

Το βιβλίο του Πέτρου Στ. Μακρή - Στάϊκου
"Ο Άγγλος πρόξενος", εκδ. Ωκεανίδα

Ο Noel C. Rees πέθανε το 1947, σε ηλικία 44 ετών. Η δράση του στην ΜΙ6 και στο NID, στη διάρκεια του πολέμου, μάλιστα δε στην Τουρκία, επέβαλαν στους Βρετανούς την τοποθέτησή του στο περιθώριο της Ιστορίας. Την στάση της σιωπής τήρησε και ο Τούμπας στα απομνημονεύματά του.
http://perialos.blogspot.com/2012/01/noel-c-rees.html

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1 ΥΙΝ, Τμήμα Μικροφωτογράφισης, ρολό αρ. 88, πλοίο αρ. 11.

2 Ibid.

3 Βλ. TNA (PRO) ADM 1/29491.

Το Περί Αλός προτείνει:

ΑΓΩΝΑΣ ΜΕΧΡΙΣ ΕΣΧΑΤΩΝ. 68 χρόνια από την βύθιση του Υ/Β «ΚΑΤΣΩΝΗΣ». ΕΔΩ

HEINZ WILHELM ECK ΚΑΙ ΥΠΟΘΕΣΗ «ΠΗΛΕΥΣ». Ο μοναδικός κυβερνήτης γερμανικού Υ/Β που καταδικάστηκε κι εκτελέστηκε για εγκλήματα πολέμου. ΕΔΩ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ «ΤΕΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ» ΕΔΩ

Οι ιταλικές προκλήσεις κατά του Ελληνικού Ναυτικού 1940. ΕΔΩ