Περί Αλός
Του Πάνου Λασκαρίδη
Προέδρου Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη,
Α΄ Αντιπροέδρου του ΝΜΕ
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Περίπλους», τεύχος 72,
σελ. 8, ΙΟΥΛ-ΣΕΠ 2010, έκδ. ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ.
Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση του ΝΜΕ.
 |
| Ο Νέλσων πληγωμένος στην Τενερίφη (1797). Πίνακας του Richard Westall. ΦΩΤΟ: Royal Museum Greenwich www.rmg.co.uk |
Το μεσημέρι της 22ας Οκτωβρίου 1805, έξω από το ακρωτήριο Trafalgar οι δύο φάλαγγες του Αγγλικού στόλου, η μία υπό τον Nelson και η άλλη υπό τον Collingwood, ετοιμάζονται να ξεκινήσουν την κατά μέτωπο επίθεσή τους στον παρατεταγμένο Γαλλοϊσπανικό στόλο, βάζοντας πλώρη, η μεν φάλαγξ της οποίας ηγείτο το HMS Victory στο οποίο επέβαινε ο Nelson περίπου στο ένα τρίτο, η δε φάλαγξ της οποίας ηγείτο το HMS Sovereign of the Seas, στο οποίο επέβαινε ο Collingwood, στα δύο τρίτα της παρατεταγμένης γραμμής του εχθρικού στόλου.
Ο Άγγλος Ναύαρχος περπατούσε πάνω κάτω στο πρυμναίο κατάστρωμα της Ναυαρχίδας του ντυμένος με την επίσημη στολή του, νευρικός όπως πάντα πριν κάθε μάχη αλλά με ήρεμη την συνείδησή του ότι επιτέλους είχε έρθει η μεγαλύτερη ώρα του, η στιγμή που προσδοκούσε ο ίδιος εδώ και πολλά χρόνια δηλαδή να συναντήσει σε ναυμαχία σε ανοικτή θάλασσα τον ενωμένο στόλο του εχθρού, το Γαλλικό κομμάτι του οποίου είχε κυνηγήσει την προηγούμενη άνοιξη και καλοκαίρι από την Μεσόγειο μέχρι τις Δυτ. Ινδίες και πίσω στην Ευρώπη μην μπορώντας να τον συναντήσει και να τον οδηγήσει στην μάχη.
Μια και το γεγονός ότι οι δύο στόλοι θα οδηγούνταν σε ναυμαχία ήταν από μέρες γνωστό (και σίγουρα από την προηγούμενη), ο Nelson είχε ήδη φροντίσει το φρόνημα των Ναυάρχων, Επιτελών, πλοιάρχων, αξιωματικών και ναυτών του Αγγλικού στόλου να βρίσκεται στα ύψη, μια και όλους τους είχε καλέσει από τις προηγούμενες μέρες να αχθούν στο ύψος των περιστάσεων και να κερδίσουν μια περίλαμπρη νίκη για την πατρίδα τους.
Παρά λοιπόν το γεγονός ότι τα πληρώματα δεν χρειάζονταν ιδιαίτερη ενθάρρυνση, ο Nelson, περισσότερο για να πειράξει τους Ναυάρχους και τους αξιωματικούς και τα πληρώματα παρά να τους ενθαρρύνει εκείνη την ώρα, πρότεινε στον σημαιοφόρο του Pasco να στείλει το περίφημο πια σήμα "England expects that every man will do hiw duty" δηλαδή «Η Αγγλία αναμένει ότι ο καθένας θα κάνει το καθήκον του».
Στην αρχή ο Nelson υπαγόρευσε το σήμα ως «England confides that every man will do his duty» δηλαδή «Η Αγγλία βασίζεται στο ότι ο καθένας θα κάνει το καθήκον του».
Μια όμως και οι προετοιμασίες για την μάχη εξελίσσονταν με γοργό ρυθμό, ο Pasco πρότεινε στον Ναύαρχο να αλλάξει την λέξη «Confides», που θα έπρεπε να την σχηματίσει γράμμα προς γράμμα με μεμονωμένα σήματα, στην λέξη «Expects» γιατί για αυτήν υπήρχε ένα και μεμονωμένο σήμα ώστε να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος.
Ποια ήταν η αντίδραση του στόλου στο σήμα αυτό του Nelson;
 |
Η Ναυμαχία του Trafalgar από τον J. M. W. Turner. Διακρίνονται τα τρία τελευταία γράμματα από το μυθικό σήμα «England expects that every man will do his duty» να ανεμίζει στο Victory. |
Τα κατώτερα πληρώματα και οι υπαξιωματικοί, ξέσπασαν σε πολύβουες ζητωκραυγές, οι αξιωματικοί δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία και οι περισσότεροι των πλοιάρχων, μεταξύ των οποίων και αρκετοί στενοί φίλοι και συναγωνιστές του Ναυάρχου από την αλησμόνητη «Band of Brothers» της Ναυμαχίας του Νείλου και μετέπειτα, θεώρησαν το σήμα του Nelson μάλλον κακόγουστο και σε κάθε περίπτωση περιττό, μιας και η αγωνιστικότητα και γενναιότητα όλων των πληρωμάτων ήταν πέρα από κάθε συζήτηση και αμφιβολία.
Λίγο μετά το σήμα αυτό οι δύο φάλαγγες του Αγγλικού Στόλου με επικεφαλής τους Nelson και Colingwood ξεκινούσαν την σχεδόν κάθετη εφόρμησή τους στον παρατεταγμένο κοινό Γαλλοϊσπανικό Στόλο αποτελούμενο από 33 πολεμικά πλοία. Η φάλαγξ της οποίας ηγείτο ο Nelson αποτελείτο από 11 πλοία (με τέταρτο από το τέλος το Orion, με πλοίαρχο τον νεαρό τότε Codrington, μετέπειτα διοικητή του Στόλου της Μεσογείου και Ναυάρχου του Συμμαχικού Στόλου στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου) η δε φάλαγξ του Colingwood από 12 πλοία η οποία και προηγείτο ελαφρώς αυτής του Ναυάρχου του.
Τα πρώτα πυρά του εχθρικού στόλου άρχισαν να βάλλουν κατά του Αγγλικού στόλου περίπου στις 12 και μισή το μεσημέρι.
Ο Nelson οδήγησε το Victory κατευθείαν στην Ναυαρχίδα του Villeneuve, διοικητή του κοινού Γαλλοϊσπανικού Στόλου, και τραυματίστηκε θανάσιμα από μία και μοναδική βολή από ένα ακροβολισμένο ελεύθερο σκοπευτή που πυροβολούσε από ψηλά σκαρφαλωμένος στον κεντρικό ιστό του Redoutable του πλοιάρχου Lucas, μια και ο Nelson είχε οδηγήσει την δική του φάλαγγα, ως όφειλε, κατευθείαν επάνω στην Ναυαρχίδα του αντιπάλου του και είχε αμέσως μετά εμπλακεί σε ένα θανατηφόρο εναγκαλισμό του Victory με το Redoutable.
Η σφαίρα τον χτύπησε στον ώμο, διέτρησε τον πνεύμονά του και κατέληξε στην βάση της σπονδυλικής στήλης τραυματίζοντάς τον θανάσιμα.
Ο Ναύαρχος ξεψύχησε περίπου στις 4 το απόγευμα της ίδιας ημέρας όχι όμως πριν να μάθει από τον πλοίαρχο του Victory Hardy την περιφανή νίκη του Αγγλικού στόλου επί των αντιπάλων του.
Το αποτέλεσμα ήταν μια περίτρανη νίκη με 19 κατεστραμμένα και καταληφθέντα Γαλλικά και Ισπανικά πλοία και χωρίς καμία Αγγλική απώλεια. Επρόκειτο για μια περίλαμπρη νίκη που εδραίωσε την Αγγλική κυριαρχία στις θάλασσες της γης και δημιούργησε την Αγγλική Αυτοκρατορία για πάνω από 100 χρόνια, στην διάρκεια των οποίων η ισχύς και επιρροή της έφτασε στο απόγειό της.
 |
| Η πρύμνη του HMS Vicctory. ΦΩΤΟ: Wikipedia |
Ποιος όμως ήταν ο μικρόσωμος και μάλλον ασθενικός Nelson που μαζί με τον W. Churchill του 20ου αιώνα είναι κατά γενική ομολογία δύο από τα γενναιότερα και ενδοξότερα τέκνα της Αγγλίας και που τους τελευταίους 2 αιώνες, μοιάζουν και οι δύο πολύ μεταξύ τους; Και οι δύο με σιδερένια θέληση και επιμονή και οι δύο με μεγάλες και αμφιλεγόμενες αλλά και πολύ ανθρώπινες αδυναμίες και, κυρίως, και οι δύο ποτισμένοι από μια σχεδόν υπερφυσική πίστη στην πατρίδα τους και τον ατομικό τους προορισμό να την σώσουν καθώς και μια παρεξηγήσιμη ως εκκεντρική εγωπάθεια. Πάνω από όλα όμως με ακλόνητη πίστη στη νίκη, απόλυτη πεποίθηση για το τελικό νικηφόρο αποτέλεσμα και τη δόξα και το μεγαλείο της πατρίδας τους.
Γυιός παπά, γεννημένος στο μικρό χωριό Burnam Thorpe το 1758. Ο θείος του Maurice Suckling, πλοίαρχος του Αγγλικού Πολεμικού Ναυτικού, τον παίρνει κοντά του στο καράβι του όταν ο Nelson είναι μόλις 13 χρονών. Γράφει ο Suckling στον πατέρα του Nelson:
«Μου στέλνεις τον μικρό Horatio στο πλοίο μου έτσι ώστε σύντομα μια μπάλα κανονιού να πάρει το κεφάλι του;»
Περνάει χρόνια σε χαμηλούς βαθμούς αλλά γίνεται πλοίαρχος στην νεαρή ηλικία των 21 ετών. Παίρνει τον βαθμό του πλοιάρχου με εξαιρετική επίδοση μπροστά στην τριμελή εξεταστική επιτροπή, μέλος της οποίας είναι και ο θείος του M. Suckling, ο οποίος όμως δεν είχε φανερώσει στους άλλους εξεταστές ότι ο εξεταζόμενος ήταν ανιψιός του.
Ταξιδεύει για αρκετά χρόνια στην Αρκτική, την Καραϊβική, την Ν. Αμερική, τις Ανατολικές και Δυτικές Ινδίες. Στο ταξίδι της επιστροφής από τις Ανατολικές Ινδίες βλέπει το όραμα που έμελλε από τότε να γίνει η ψύχωση και η κατευθυντήρια γραμμή ολόκληρης της ζωής του, δηλαδή ότι πάνω από ατομικό και οικογενειακό συμφέρον έπρεπε να αφιερώσει όλες του τις δυνάμεις, όλο του το είναι, στην πατρίδα του και τον Βασιλέα του και να θυσιάσει πρόθυμα την ζωή του για την δόξα του Ναυτικού και της Αγγλίας.
Στηρίχτηκε σε αυτή την πίστη και την πεποίθηση σε όλη του τη ζωή και στήριξε με αυτήν όλη του τη δράση και αγωνιστικότητα.
Χάνει το δεξί του μάτι στην πολιορκία του Calvi το 1794 και το δεξί του χέρι από τον ώμο στην εμπλοκή της πολιορκίας της Τενερίφης το 1797.
Γνωρίζει την πρώτη του δόξα και γίνεται γνωστός για την επιθετικότητά του στην Ναυμαχία του Cape St. Vincent το 1797 υπό τον John Jarvis μετέπειτα Earl St. Vincent, μέντορά του και υποστηρικτή του για πολλά χρόνια (αν και προς το τέλος της ζωής του St. Vincent ενεπλάκησαν σε δικαστικές διαμάχες για την διανομή του κούρσου).
 |
| Οράτιος Νέλσων σε νεαρή ηλικία. Πίνακας του Francis Rigaud (1781). ΦΩΤΟ: Wikipedia |
Στη Ναυμαχία αυτή ο Nelson καταλαμβάνει δύο μεγάλα εχθρικά πολεμικά πλοία εντυπωσιάζοντας τόσο τον Διοικητή του όσο και το Ναυαρχείο στο Λονδίνο.
Όταν λοιπόν αργότερα ο μεγάλος Γαλλικός στόλος της Μεσογείου διαφεύγει από την Αγγλική επιτήρηση και καταφεύγει στην Ανατολική Μεσόγειο, συνοδεύοντας την αποβατική Δύναμη του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο, το Ναυαρχείο, με την προτροπή του St. Vincent αναθέτει στον Nelson την καταδίωξη και καταστροφή του. Μετά από μεγάλες περιπλανήσεις στην Μεσόγειο, ο Nelson συναντά τον Γαλλικό Στόλο αγκυροβολημένο με την πρύμη προς την ξηρά στον κόλπο του Aboukir στην Αίγυπτο το απόγευμα της 1ης Αυγούστου 1798. Χωρίς να χάσει στιγμή, επιτίθεται το ίδιο απόγευμα πλαγιοκοπώντας τα Γαλλικά πλοία εισδύοντας και από την πρύμνη των αγκυροβολημένων πλοίων και μπροστά τους βάζοντάς τα μεταξύ δύο πυρών.
Ο Γαλλικός Στόλος υπό τον Breys που έφερε την σημαία του στη Ναυαρχίδα Orient αιφνιδιάζεται και υφίσταται πανωλεθρία.
Το Orient ανατινάζεται παίρνοντας στο βυθό τον Ναύαρχο Breys, τον γενναίο του πλοίαρχο Casabianca και τον μικρό γυιό του και εκατοντάδες αξιωματικούς και πληρώματα κάνοντας την Αγγλία κυρίαρχη της Μεσογείου.
Ο Nelson αποθεώνεται στην Αγγλία, χαίρει της απόλυτης εμπιστοσύνης του Ναυαρχείου αλλά κυρίως απολαμβάνει βασιλικές τιμές στην αυλή της Νάπολης από το εκεί βασιλικό ζεύγος, την εύνοια του οποίου έχει εξασφαλίσει σώζοντάς τους από τον Γαλλικό κίνδυνο.
Εκεί γνωρίζει τον μεγάλο, παράφορο και παράνομο έρωτα της ζωής του στο πρόσωπο της γυναίκας του Πρεσβευτή της Αγγλίας στην Αυλή της Νάπολης William Hamilton, Emma Hamilton. Ο Nelson ζει τον παράφορο έρωτά του στην Νάπολη για αρκετό καιρό μέχρι που οι φήμες και τα κουτσομπολιά για την παράνομη σχέση του, τόσο στη Νάπολη όσο και στο Λονδίνο, φτάνουν στα αυτιά των Λόρδων του Ναυαρχείου που τον ανακαλούν στην Αγγλία.
Ακολουθεί μια περίοδος απραξίας μέχρι την επόμενη του ναυμαχία όταν ως υπαρχηγός της Αγγλικής μοίρας της Βαλτικής, υπό τον γέρο και αδρανή Ναύαρχο Hyde-Parker, αναλαμβάνει να υποτάξει τον Δανικό στόλο που αγκυροβολημένος μπροστά στα φρούρια της Κοπεγχάγης με τα μεγάλα και πολλά κανόνια τους αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Επιτιθέμενος με ορμή σε νερά ανάβαθα και δύσκολα βρίσκεται σύντομα σε δύσκολη θέση σφυροκοπούμενος από τα συγκεντρωμένα πυρά του Δανέζικου στόλου και των φρουρίων της Κοπεγχάγης.
Ο διοικητής του Hyde Parker τον ειδοποιεί με ένα σήμα του ότι δεν θα είχε αντίρρηση εάν ο Nelson υποχωρούσε προκειμένου να αποφύγει περαιτέρω απώλειες στην δύσκολη θέση που είχε περιέλθει κάτω από το αδιάκοπο και έντονο πυρ του εχθρού.
Ο Nelson όταν του μετέφεραν το σήμα του Διοικητή του καμώνεται περιπαικτικά ότι αφού είναι μονόφθαλμος είναι δικαιολογημένος να ισχυρισθεί ότι δεν είδε το σήμα και ότι με αυτό τον τρόπο φυσικά δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να υποχωρήσει.
Ανανεώνει την επίθεσή του και μέσα σε τρομερό καταιγισμό κανονιοβολισμών εκατέρωθεν καταφέρνει να οδηγήσει τον Δανέζικο στόλο στο να ζητήσει ανακωχή, μια εξέλιξη που θεωρήθηκε νικηφόρα για την Αγγλία αν και όχι και πολύ ξεκάθαρη από καθαρά στρατιωτικής πλευράς.
 |
| Ο θάνατος του Ορατίου Νέλσονος. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας Palace of Westminster, London, England. 1860. Daniel Maclise. ΦΩΤΟ: Wikipedia |
Ακολουθεί πάλι μια περίοδος απραξίας στην Αγγλία όπου ζει τον έρωτά του με την Λαίδη Hamilton σε ένα περίεργο και παρεξηγημένο τρίγωνο με τον ηλικιωμένο σύζυγο της τελευταίας και τις διαρκείς προστριβές με την πρώτη του και νόμιμη σύζυγο Fanny.
Τέλος, το 1803 τοποθετείται πάλι Διοικητής της Μοίρας της Μεσογείου. Παραμένει συνεχώς εν πλω και επί του Victory για 2 χρόνια ακριβώς χωρίς να πατήσει το πόδι του στην ξηρά. Καταδιώκει τον Γαλλικό στόλο του Villeneuve από την Μεσόγειο ως την Καραϊβική και πίσω χάνοντας την ευκαιρία να τον συναντήσει και να τον ναυμαχήσει στον Ατλαντικό από καθαρή ατυχία και για λίγες ημέρες.
Αποκαμωμένος γυρίζει στην Αγγλία για ξεκούραση αλλά μέσα σε λίγες εβδομάδες αυτό που περίμενε τόσα χρόνια φαίνεται να πλησιάζει αναπόδραστα. Η ευκαιρία να συναντήσει τον μεικτό Γαλλοϊσπανικό Στόλο στην ανοικτή θάλασσα είναι το κορύφωμα των προσδοκιών του, της φιλοδοξίας μιας ζωής και, επιτέλους, η εκπλήρωση του οράματός του.
Φεύγει για να συναντήσει το Victory και στις 21 Οκτωβρίου του 1805 γράφει την ενδοξότερη σελίδα της Ιστορίας του Ναυτικού της Αγγλίας που γιορτάζεται μέχρι σήμερα σε όλα τα πλοία του Αγγλικού Ναυτικού και τις υπηρεσίες του με μεγάλη μεγαλοπρέπεια και συγκίνηση.
Χάνει την ζωή του και γίνεται ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της Αγγλίας που δεν ξέρει αν πρέπει να χαρεί για την περιφανή νίκη στην Ναυμαχία ή να θρηνήσει για τον χαμό του.
Ας γυρίσουμε όμως στην αρχή της Ιστορίας μας και ας σκεφτούμε λίγο περισσότερο το περιβόητο «τελευταίο σήμα» του Nelson στην μεγάλη Ναυμαχία του Trafalgar της 21ης Οκτωβρίου 1805.
Ήταν σίγουρα ένα σήμα που κανείς δεν περίμενε. Δεν προβλεπόταν από κανένα κανονισμό η διαταγή είτε του Ναυάρχου είτε του Ναυαρχείου. Ο ίδιος ο Nelson είχε συναντήσει τις τελευταίες μέρες σχεδόν όλους τους πλοιάρχους των πλοίων της μοίρας του καθώς και τους άλλους δύο Ναυάρχους (Collingwood και Δούκα
του Northesk, ο τέταρτος, Υποναύαρχος T. Louis είχε φύγει με 4 πλοία για το Γιβραλτάρ για να ανεφοδιαστεί με νερό) και είχε εξηγήσει τα σχέδιά του με κάθε λεπτομέρεια και όλοι μαζί είχαν εμψυχώσει τα πληρώματά τους με τον καλύτερο τρόπο.
Φαίνεται λοιπόν ότι το περίφημο «τελευταίο σήμα» ήταν απλά μια παρόρμηση της στιγμής που προέκυψε από μια περιπαικτική διάθεση του Nelson να «πειράξει» τους πλοιάρχους, τους αξιωματικούς και τα πληρώματά του παρά μια σοβαρά εννοούμενη εντολή και παρότρυνση σε κάτι που και ο ίδιος αλλά και όλοι γνώριζαν ότι δεν χρειαζόταν.
Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να πει ότι αυτό το σήμα τελικά δεν ήταν αντάξιο της στιγμής ούτε της παράδοσης και της δόξας του Αγγλικού Ναυτικού. Και πέρα από αυτό, ήταν πράγματι το τελευταίο σήμα του Ναυάρχου; Όλες οι ιστορικές πληροφορίες και προσωπικές μαρτυρίες συγκλίνουν στο ότι δεν ήταν.
 |
| Η στολή του Νέλσονος κατά την ναυμαχία στο Τραφάλγκαρ. ΦΩΤΟ: Royal Museum Greenwich www.rmg.co.uk |
Ποιο ήταν λοιπόν πραγματικά το τελευταίο σήμα πριν αρχίσει η Ναυμαχία; Αυτό τουλάχιστον δεν ήταν μια έμπνευση της στιγμής αλλά ένα σήμα που επί αιώνες συμπύκνωνε την πρόθεση και διάθεση του Αγγλικού Ναυτικού σε κάθε του εμπλοκή με τον εχθρό!
«Engage the enemy more closely»!
Αυτό λοιπόν ήταν το τελευταίο σήμα όχι μόνο του Nelson στο Trafalgar αλλά και πολλών άλλων δοξασμένων Άγγλων Ναυάρχων σε προηγούμενες Ναυμαχίες και ναυτικές συμπλοκές με τον εχθρό.
Ήταν πάντα το τελευταίο σήμα πριν αρχίσουν οι εχθροπραξίες.
Φυσικά κατά την διάρκεια της κάθε ναυμαχίας τόσο ο Διοικητής όσο και μεμονωμένοι πλοίαρχοι, είχαν πολλές φορές την ανάγκη να υψώσουν διάφορα σήματα ώστε να κάνουν τις προθέσεις τους γνωστές μεταξύ τους.
Όμως το «Engage the enemy more closely» ήταν το παραδοσιακά τελευταίο σήμα πριν αρχίσει η σύγκρουση και οι εκατέρωθεν κανονιοβολισμοί.
Ποιό όμως ήταν το βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα αυτού του τελευταίου σήματος του Διοικητού του στόλου και ποιο το μήνυμα που έπρεπε να περάσει στα πλοία και τα πληρώματα του στόλου;
Πρώτα απ’ όλα έπρεπε να γίνει στον κατάλληλο χρόνο. Πολύ νωρίς θα σήμαινε ότι οι στόλοι θα απείχαν πολύ μεταξύ των και το σήμα δεν θα είχε κανένα νόημα.
Πολύ αργά και τα πλοία θα είχαν ήδη εμπλακεί σε ένα θανάσιμο εναγκαλισμό με κανονιοβολισμούς εκ του σύνεγγυς οπότε και κανένα ενδιαφέρον δεν θα είχαν για τέτοιου είδους σήματα αλλά και μέσα στον καπνό των οβίδων θα ήταν σχεδόν αδύνατο να το δουν.
Το σήμα λοιπόν έπρεπε να γίνει ακριβώς στον κατάλληλο χρόνο που τα Αγγλικά πλοία προσέγγιζαν τον εχθρό για να τον προσβάλλουν και υπήρχε ακόμα ο χρόνος το σήμα να φέρει τα κατάλληλα αποτελέσματα.
Ποια ήταν όμως τα αποτελέσματα αυτά; Μήπως απλά να εμψυχώσουν τα Αγγλικά πλοία για τον επερχόμενο αγώνα ή να δώσει κουράγιο στους αξιωματικούς και τα πληρώματα;
Πιθανώς και αυτά, αλλά μπορεί κανείς να υποθέσει ότι το τόσο απλό αλλά και εμβληματικό αυτό σήμα συμπυκνώνει σε πέντε μόνο απλές λέξεις μια πολεμική φιλοσοφία και τακτική που αποτελούσε το συμπύκνωμα της Ναυτικής τέχνης του πολέμου του Αγγλικού Ναυτικού για πέντε και πλέον αιώνες.
Τονίζει κατ’ αρχήν την συνεχή επιθετικότητα του Αγγλικού Ναυτικού που πάντοτε αναζητεί με πείσμα και πίστη στη νίκη την εμπλοκή με τον εχθρό πάση θυσία χωρίς ποτέ να επιθυμεί να υποχωρήσει από υπολογισμό η ηττοπάθεια.
Έτσι έχουμε πάρα πολλά παραδείγματα ναυτικών συγκρούσεων όπου το Αγγλικό Ναυτικό υστερούσε σε μονάδες και δύναμη πυρός. Αυτό όμως ποτέ δεν το εμπόδισε να είναι πάντα επιθετικό και να ρέπει προς την επίθεση και το κυνήγημα του εχθρού ακόμα και υπό δυσμενείς συνθήκες.
Αυτή η νοοτροπία της επιθετικότητας και της ακράδαντης πίστης στη νίκη απέκτησε με τον καιρό μια μορφή φιλοσοφίας και στάσης ζωής για τους αξιωματικούς του Αγγλικού Ναυτικού.
Έγινε πια δόγμα ότι όταν κανείς αντιμετώπιζε αμφιλεγόμενες καταστάσεις πριν ή κατά την διάρκεια της μάχης και η απόφαση δεν ήταν ξεκάθαρη, θα έπρεπε πάντα να παίρνει την πιο ριψοκίνδυνη και επιθετική απόφαση και ποτέ την πιο αμυντική, σίγουρη και παθητική. Καμία απόκλιση από αυτή την έμφυτη επιθετικότητα και πρωτοβουλία δεν έκανε ανεκτή το Αγγλικό Ναυαρχείο και πολλά Ναυτοδικεία έλαβαν χώρα είτε γιατί το Ναυαρχείο το ίδιο δεν ήταν ικανοποιημένο από την επιθετικότητα των αξιωματικών του Ναυτικού, είτε γιατί εύθικτοι και φιλότιμοι Ναύαρχοι ζήτησαν οι ίδιοι να προσαχθούν σε Ναυτοδικεία για να προστατέψουν την τιμή, την υπόληψη και το όνομά τους.
Δεκάδες λοιπόν παραδείγματα του έμφυτου επιθετικού πνεύματος διακρίνει κανείς στις ενέργειες των σπουδαίων Άγγλων Ναυάρχων, του Anson, του Hawke, του Duncan, του How, του Rodney, του Hood, του St. Vincent και πάνω απ' όλα του Nelson.
Το πνεύμα όμως της επίθεσης και η επιθετική φιλοσοφία δεν αντικατοπτρίζονται μόνο στην διάθεση της ηγεσίας του Ναυτικού. Φαίνονται και από ένα σωρό άλλες ενδείξεις και πειστήρια που αποδεικνύουν ότι το Αγγλικό
Ναυτικό είχε κατά νου μόνο την επίθεση και ποτέ την άμυνα και την υποχώρηση.
Τα Αγγλικά πλοία ήταν πολύ πιο βαριά και αργά από τα αντίστοιχα Γαλλικά. Σκοπός τους ήταν να φέρουν βαρύ οπλισμό και να αντέχουν μεγάλο αριθμό βλημάτων και μεγάλων ζημιών.
Η εκπαίδευση των πληρωμάτων ήταν κυρίως εκπαίδευση και γυμνάσια πυροβολικού μια και αυτή ήταν η επιθυμητή εμπλοκή με τον εχθρό. Η εκ του σύνεγγυς ανταλλαγή πυρών μέχρι την καταστροφή ή την υποταγή του εχθρού. Τα πυροβόλα σκόπευαν χαμηλά ώστε να ακινητοποιήσουν τα Γαλλικά ή άλλα εχθρικά πλοία ώστε στη συνέχεια να τα καταστρέψουν ή ακόμα καλύτερα να τα καταλάβουν.
Η φιλοσοφία του Γαλλικού Ναυτικού ήταν εντελώς αντίθετη.
Η εκπαίδευσή του ήταν κυρίως συγκεντρωμένη στην ναυσιπλοΐα και τον χειρισμό των πλοίων. Γνωρίζοντας ότι στην εκ του σύνεγγυς εμπλοκή δεν θα είχαν τύχη απέναντι το Αγγλικό πυροβολικό που υπερτερούσε, λόγω καλύτερης εκπαίδευσης, σε ταχυβολία και ευστοχία, τα Γαλλικά πλοία ήταν ελαφρότερα και πιο γρήγορα από τα Αγγλικά ώστε να μπορούν να υποχωρήσουν όπου οι πιθανότητες ήσαν εναντίον τους και να καταδιώξουν υποδεέστερες δυνάμεις όταν παρουσιαζόταν η ευκαιρία.
Στις Ναυμαχίες, τα Γαλλικά πλοία σκόπευαν κυρίως τους ιστούς, τον εξαρτισμό και τα ιστία των Αγγλικών πλοίων ώστε να καταφέρουν τα ίδια να απομακρυνθούν χωρίς κίνδυνο καταδίωξης από τους διώκτες τους.
Με όλα λοιπόν τα προαναφερθέντα αποκτά καθαρό νόημα το πραγματικό τελευταίο σήμα του Nelson στο Trafalgar που είναι και το συνηθισμένο, όπως είδαμε, τελευταίο σήμα κάθε Άγγλου Ναυάρχου πριν την έναρξη της Ναυμαχίας. Συμπυκνώνει την θέληση και την πίστη στη νίκη που προέρχεται από συσσωρευμένη πείρα και εκπαίδευση αιώνων, παράδοση και πάνω απ΄ όλα
πραγματική γενναιότητα του ηγήτορα των αξιωματικών και πληρωμάτων του.
Σε εμάς τους Έλληνες το σήμα αυτό μας θυμίζει εκείνο του Κουντουριώτη στην Ναυμαχία της Έλλης όταν οδηγούσε τον θρυλικό Αβέρωφ «Με την δύναμιν του Θεού και τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου “να πλεύσει” μεθ’ ορμής ακαθέκτου, με την πεποίθησιν της νίκης, εναντίον του εχθρού του Γένους».
Στην περίπτωση όμως του Αγγλικού Ναυτικού, αυτή η γενναία παράδοση των πληρωμάτων, των κυβερνητών και των Ναυάρχων τους που δημιουργήθηκε μάχη με μάχη, γενιά με γενιά για πάνω από 5 αιώνες έκανε την Αγγλία θαλασσοκράτειρα και το Ναυτικό της ανίκητο.
http://perialos.blogspot.com/2012/01/nelson-trafalgar.html
http://perialos.blogspot.com/2012/01/nelson-trafalgar.html
Το Περί Αλός προτείνει:
Οι κύριοι των πλοίων του Βρετανικού Ναυτικού. Η Ναυτική χειρουργική στην εποχή του Νέλσονος! Πιέσατε ΕΔΩ
Σας αρέσει οτι έχει σχέση με τον Ναύαρχο Νέλσον και το HMS Victory; Ιδού ορισμένες ενδιαφέρουσες σελίδες (στην αγγλική) για να επισκεφθείτε:
HMS VICTORY (The Royal Navy National Museum) Πιέσατε ΕΔΩ
Friends of the Royal Naval Museum and HMS Victory. Πιέσατε ΕΔΩ
The Nelson Society. Πιέσατε ΕΔΩ
Admiral Lord Nelson’s Home Page. Πιέσατε ΕΔΩ
