Περί Αλός
Του Αρχιπλοιάρχου ε.α. Παναγιώτη Γ. Αλούρδα ΠΝ
Παράρτημα της μελέτης «Προμήθεια Οπλικών Συστημάτων»
που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»,
τ.573, σελ. 87, Ιούν-Αύγ 2010, Εκδόσεις ΥΙΝ/ΓΕΝ.
Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση της
«Ναυτικής Επιθεωρήσεως».
Ένα μάθημα (lesson to be learned) σε σχέση με την ασφάλεια των πληροφοριών και την ασφάλεια του εφοδιασμού (security of information and the security of supply) των οπλικών συστημάτων.
 |
| ΦΩΤΟ: www.desarolloydefensa.blogspot.com |
Η Γαλλία ήταν ο μεγαλύτερος σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια του πολέμου των Falklands, προμηθεύοντας μυστικές πληροφορίες για να βοηθήσει τους πράκτορες της MI6 να σαμποτάρουν τα κατευθυνόμενα βλήματα (Κ/Β) Exocet AM-39 τα οποία εναγωνίως αναζητούσε η Αργεντινή, σύμφωνα με τον sir John Nott, ο οποίος ήταν Υπουργός Άμυνας κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Στα απομνημονεύματα του αποκαλύπτει ότι ο πρόεδρος Mitterrand έσπευσε να βοηθήσει τη Μεγάλη Βρετανία, μετά την εισβολή των δυνάμεων της Αργεντινής στα Falklands τον Απρίλιο του 1982.
«Με πολλούς τρόπους ο Mitterrand και οι Γάλλοι ήταν οι μεγαλύτεροι σύμμαχοί μας», είπε ο sir John Nott. Αμέσως μόλις άρχισε η σύγκρουση, η Γαλλία διέθεσε στη Μεγάλη Βρετανία αεροσκάφη Super Etendard και Mirage –με τα οποία είχε εφοδιάσει την Αργεντινή– ούτως ώστε οι πιλότοι των Harrier να μπορούν να εκπαιδευτούν εναντίον τους.
Οι Γάλλοι έδωσαν στη Μεγάλη Βρετανία πληροφορίες για τα Exocet AM-39 –τα οποία βύθισαν το HMS Sheffield και το Atlantic Conveyor– δείχνοντάς τους πώς να τα καταστήσουν ακίνδυνα.
«Μία αξιοσημείωτη επιχείρηση ξεκίνησε σε όλο τον κόσμο για να εμποδίσει την Αργεντινή να αγοράσει επιπλέον Κ/Β Exocet,» είπε ο sir John Nott. «Είχα εξουσιοδοτήσει ορισμένους πράκτορές μας να παρουσιάζονται σαν σοβαροί
αγοραστές οπλικών συστημάτων στη διεθνή αγορά, εξασφαλίζοντας ότι θα κάνουν υψηλότερη προσφορά από τους Αργεντινούς, ενώ άλλοι πράκτορες μας εύρισκαν τα Exocet στη διεθνή αγορά και τα εξουδετέρωναν.»
Στο Λονδίνο, προβληματίζονταν από ένα εφιαλτικό σενάριο σύμφωνα με το οποίο το ένα ή και τα δύο αεροπλανοφόρα του Ηνωμένου Βασιλείου το HMS Hermes και το HMS Invincible θα καταστρέφονταν ή θα έβγαιναν εκτός ενέργειας από επιθέσεις με Exocet, κάτι το οποίο θα έκανε πάρα πολύ δύσκολη την ανακατάληψη των Falklands.
 |
| Illustration by Gregory Proch |
Η Γαλλική Κυβέρνηση είχε επιβάλει εμπάργκο σε όλα τα ανταλλακτικά και την τεχνική βοήθεια, με αποτέλεσμα τα πέντε αεροσκάφη Super Etendard με ένα Exocet AM-39 ανά αεροσκάφος να αποτελούν το σύνολο των διαθεσίμων οπλισμένων αεροσκαφών. Τα Κ/Β δεν είχαν ακόμα διασυνδεθεί με τα αεροσκάφη όταν η Χούντα ξεκίνησε την εισβολή και οι Γάλλοι τεχνικοί διατάχθηκαν να μην βοηθήσουν τους Αργεντινούς να θέσουν το σύστημα σε λειτουργία. Η Γαλλία επίσης αρνήθηκε να παραδώσει στο Περού Κ/Β Exocet AM-39 που είχαν αγορασθεί πρόσφατα, για να εμποδίσει την πιθανότητα να προωθηθούν στην Αργεντινή.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο εξέταζαν αντίμετρα (counter measures) για την αντιμετώπιση του Exocet και όπου φαινόταν πιθανότητα επιτυχίας προχωρούσαν σε ανάπτυξη. Σε τρία ελικόπτερα Lynx τοποθετήθηκαν συσκευές παρεμβολής θορύβου (jammer) για να αντιμετωπίζουν το Radar του Exocet.
Κατά την επίθεση στο HMS Sheffield δύο αεροσκάφη Super Etendard εκτόξευσαν από ένα Κ/Β Exocet. Ένα Κ/Β έπληξε το αντιτορπιλικό στη μέση. Το άλλο Exocet αστόχησε και έπεσε στη θάλασσα όταν τα καύσιμά του εξαντλήθηκαν. Το Κ/Β του έπληξε το HMS Sheffield εισχώρησε μέσα στο πλοίο ανοίγοντας μία τρύπα 1,2 επί 4,5 μέτρα. Η κεφαλή μάχης δεν εξερράγη, αλλά η κινητική ενέργεια που απελευθερώθηκε από την πρόσκρουση ήταν αρκετή για να αναφλέξει το υπόλοιπο καύσιμο του Exocet. Τελικά το HMS Sheffield βυθίσθηκε.
Κατά την επίθεση στο Atlantic Conveyor (μεταφορικό πλοίο 15.000 τόνων) δύο αεροσκάφη Super Etendard εκτόξευσαν από ένα Κ/Β. Ένα Κ/Β έπληξε το αντιτορπιλικό στο εμπρόσθιο αριστερό τμήμα. Το άλλο Exocet αστόχησε και έπεσε στη θάλασσα πιθανώς λόγω της χρήσης αντιμέτρων από τα άλλα πλοία. Το Κ/Β του έπληξε το Atlantic Conveyor εισχώρησε μέσα στο κατάστρωμα οχημάτων αλλά και πάλι δεν εξερράγη.
Τελικά το Atlantic Conveyor όπως το HMS Sheffield βυθίσθηκε. Το πέμπτο Exocet AM-39 εκτοξεύθηκε εναντίον του HMS Exeter και του HMS Avenger (οι Αργεντινοί ισχυρίζονται εναντίον του HMS Invincible). Το Κ/Β αστόχησε, πιθανώς λόγω της χρήσης αντιμέτρων από τα άλλα πλοία.
 |
| EXOCET AM-39 ΦΩΤΟ: Gill Kochetkov |
Συμπερασματικά από τα πέντε Κ/Β Exocet AM-39 ούτε ένα εξερράγη. Τρία Κ/Β αστόχησαν λόγω της χρήσης διαφόρων αντιμέτρων. Τα δύο Κ/Β που έπληξαν τους στόχους τους είχαν καταστροφικά αποτελέσματα (τη βύθιση δύο πλοίων μεγάλης αξίας) και σίγουρα οι πληροφορίες που δόθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία αλλά κυρίως η αδυναμία της Αργεντινής να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό της με Κ/Β επηρέασαν την έκβαση των επιχειρήσεων.
Όλες οι παραπάνω πληροφορίες συγκεντρώθηκαν από τα παρακάτω βιβλία και δημοσιεύσεις.
1. “The Royal Navy and the Falklands War” by David Brown, Head of the Naval Historical Branch, published in 1987 by Guild Publishing London.
2.“The Secret War for the Falklands” by Nigel West, published in 1997 by Warner Books
3. Interview of John Nott (Britain’s Defence Secretary during the conflict) by George Jones (Political Editor of Telegraph), published 13 March 2002.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1.To AMD-BA (Avions Marcel Dassault – Breguet Aviation) Super Etendard είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος σχεδιασμένο να επιχειρεί από αεροπλανοφόρο για το Γαλλικό Ναυτικό. Το αεροσκάφος μπήκε σε υπηρεσία τον Ιούνιο του 1978. Το Ναυτικό της Αργεντινής αγόρασε 14 Super Etendard το 1980 αλλά μόνο 5 παραδόθηκαν λόγω του εμπάργκο.
2.Το Exocet AM-39 είναι ένα Κ/Β που εκτοξεύεται από αεροσκάφη εναντίον πλοίων επιφανείας (air-to-ship missile). Είναι μέλος της οικογένειας Exocet. Το SM-39 είναι ο τύπος που εκτοξεύεται από υποβρύχιο εναντίον πλοίων επιφανείας, ενώ το MM-38 και το MM-40 είναι οι τύποι που εκτοξεύονται από πλοία επιφανείας εναντίον πλοίων επιφανείας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ Περί Αλός:
Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ EXOCET
Ο M. Guillot (τότε τεχνικός διευθυντής στην Nord Aviation) βάπτισε τον διάσημο πύραυλο Exocet επιλέγοντας τη γαλλική λέξη για το ιπτάμενο ψάρι. Προέρχεται από τη λατινική exocoetus, που με τη σειρά της αποτελεί δάνειο της αρχαίας ελληνικής λέξης «εξώκοιτος» και αφορά το ψάρι «εξώκοιτος ο ιπτάμενος», το οποίο διαθέτει μακριά πτερύγια που μοιάζουν με φτερά, για να πετά πάνω από το νερό. Ένα από τα είδη του στην Ελλάδα είναι γνωστό και ως χελιδονόψαρο.
