Μια υπέροχη εμπειρία
Περί Αλός
Κρίστυ
Εμίλιο Ιωαννίδου
Συγγραφεύς
– Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Η τριήρης αναπαυόταν στα ήρεμα νερά του φαληρικού
όρμου. Οι 170 κωπηλάτες είχαν λάβει θέσεις, χωρισμένοι σε θρανίτες, ζυγίτες και
θαλαμίτες, έτοιμοι να αρχίσουν να σκάβουν την θάλασσα με τις κώπες, αμέσως
μόλις τους έδινε το σήμα ο τριήραρχος μέσω του κελευστού. Οι επιβάτες είχαν
λάβει τις θέσεις τους, έτοιμοι για τον απόπλου του σκάφους. Όταν δόθηκε η
εντολή η τριήρης κινήθηκε σαν ένα αρμονικό ομοιογενές σύνολο ανθρώπων και
ξύλου. Ένας απαλός άνεμος συνόδευε το πολεμικό πλοίο που δόξασε την Αθήνα. Το
ημερολόγιο έγραφε 24 Μαΐου 2016…
Η «Ολυμπιάς» μοιάζει να έχει μεταφερθεί με
χρονομηχανή από την Κλασσική Περίοδο στη σύγχρονη εποχή, καθώς αποτελεί
αντίγραφο του διάσημου πολεμικού σκάφους, δημιούργημα του Κορίνθιου ναυπηγού
Αμεινοκλέους, το οποίο αποτέλεσε την κύρια ναυτική μονάδα κρούσεως του
Αθηναϊκού Ναυτικού του 5ου π.Χ. αιώνος.
Το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ) επιτέλεσε έναν
πραγματικό άθλο καθώς μετά από μια δεκαετία ουσιαστικής αδρανοποιήσεως του
πλοίου – κατά την οποίαν είχε τοποθετηθεί ως στατικό έκθεμα σε ένα απλό υπόστεγο
εντός του Πάρκου Ναυτικής Παραδόσεως στο Φάληρο – το μοναδικό στον κόσμο
αντίγραφο τριήρους κινδύνευσε σοβαρά να υποστεί ανεπανόρθωτες ζημίες και
φθορές. Το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) δια της ηγεσίας και των αρμοδίων Αξιωματικών
προχώρησε με θάρρος και ρίσκο σε όλες τις αναγκαίες και επείγουσες επισκευές,
προκειμένου η «Ολυμπιάς» να μην επιστρέψει ξανά στο υπόστεγο, αλλά στον φυσικό της
χώρο όπου ανήκει. Το 2015 μεταφέρθηκε ρυμουλκούμενη για επισκευές στο Ναύσταθμο
Σαλαμίνας (ΝΣ).
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Η τριήρης κατέστη ξανά κατάλληλη προς πλεύση μετά
από την ολοκλήρωση των απαραίτητων τεχνικών εργασιών στο ΝΣ και απέμεινε η
τελική και πιο κρίσιμη φάση, η οποία περιελάμβανε τον δοκιμαστικό πλου ώστε να
διαπιστωθεί εκτός από την πλοϊμότητα, η ευστάθεια και η στεγανότητα του
σκάφους. Στις 19 Απριλίου 2016 τα κύματα του στενού της Σαλαμίνας κινήθηκαν
στον ρυθμό των ερετών, καθώς η «Ολυμπιάς» ξεκινούσε και θα ολοκλήρωνε με
απόλυτη επιτυχία την πρώτη θαλάσσια δοκιμή αποδοχής από το ΠΝ, συνεχίζοντας
μετά από 36 έτη να κερδίζει το «στοίχημα» των Coates και Morrison.
Η ιδέα και μόνον της υποβολής αιτήματος προς το ΓΕΝ
για να μετάσχουμε σε έναν απλό πλου της τριήρους, μας γέμισε με πρωτόγνωρο
ενθουσιασμό. Έτσι μαζί με τον σύζυγό μου Ιωάννη Σ. Θεοδωράτο νοιώσαμε έντονη
συγκίνηση, όταν μετά από την θετική απάντηση, βρεθήκαμε στον Φλοίσβο,
αναμένοντας να επιβιβαστούμε ως απλοί επιβάτες (σ.σ. και όχι Επιβάτες – οι αρχαίοι
πεζοναύτες) επί της τριήρους «Ολυμπιάς».
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Το ΓΕΝ έχει ορίσει να πραγματοποιούνται δοκιμαστικοί
πλόες κάθε Τρίτη και για τον σκοπό αυτό οι θέσεις των ερετών καταλαμβάνονται από
μαθητές των παραγωγικών σχολών του ΠΝ και συγκεκριμένα τη ΣΝΔ και τη ΣΜΥΝ, οι
οποίοι είχαν την τιμή και το προνόμιο να μετάσχουν στον παρθενικό πλου. Ωστόσο
τη συγκεκριμένη ημέρα στα σέλματα κάθισαν και σπουδαστές της ΣΣΕ και της ΣΙ.
Κατά την ημέρα της αφίξεώς μας στον χώρο μας υποδέχθηκε
ο Πλοίαρχος Σωτήριος Χαραλαμπόπουλος ΠΝ, ο οποίος ομίλησε με θέρμη, παραθέτοντας
ιστορικά στοιχεία και εμψυχώνοντας το πλήρωμα των ερετών-σπουδαστών, τονίζοντας
παράλληλα ότι είναι μοναδική τιμή και εμπειρία ζωής να αποτελέσουν μέρος των
170 κωπηλατών της τριήρους.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Η επιβίβαση των μαθητών εκτελέστηκε με υποδειγματική
τάξη, κάτω από τα άγρυπνα ναυτικά βλέμματα του Τριηράρχου-Κυβερνήτου Αντιπλοιάρχου
(Ε) Νικολάου Πολυχρονάκη ΠΝ και του Υπάρχου Υποπλοιάρχου (Ε) Χρήστου Κράτσα ΠΝ,
οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους Αξιωματικούς και υπαξιωματικούς του σκάφους
κατένειμαν τους άνδρες και γυναίκες των παραγωγικών σχολών στις επίζηλες
θέσεις. Λεπτομέρεια με ιδιαίτερη σημασία η απόδοση τιμών με τον καθιερωμένο
στρατιωτικό χαιρετισμό στην γαλανόλευκη, που ήταν υψωμένη στο άφλαστρον στην
πρύμνη του σκάφους.
 |
| Η ερευνήτρια ναυτικής ιστορίας Κρίστυ Ε. Ιωαννίδου στη τριήρη "Ολυμπιάς" κατά τον πλου της 24/5/2016. ΦΩΤΟ: Ι.Σ.Θεοδωράτος |
Ο καιρός ήταν εξαιρετικός ενώ η διάθεση των μελών
του πληρώματος αλλά και των ερετών συνέβαλλε στη δημιουργία κλίματος αρμονίας
και συνεννοήσεως, απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του αναγκαίου
συγχρονισμού κατά την ειρεσία της τριήρους.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Μόλις λύθηκαν οι κάβοι το πλήρωμα υπό τις φωνητικές
εντολές του κυβερνήτου άρχισε να κωπηλατεί προκειμένου το σκάφος να εκτελέσει
ελιγμό και αμέσως μετά στροφή για να λάβει πορεία προς το στόμιο του λιμένος. Για
λόγους ασφαλείας μαζί με την τριήρη απέπλευσε ως συνοδό πυροσβεστικό σκάφος του
Λιμενικού Σώματος μαζί με ένα φουσκωτό.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Ο πλους ήταν ευχάριστος και καθώς η θαλασσινή αύρα
χάιδευε τα πρόσωπά μας χιλιάδες όμορφες σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μας. Άλλες
τόσες περιγραφές από τα αρχαία κείμενα ζωντάνευαν με τα κελεύσματα και τα «εϊ
ωπ» των σύγχρονων ερετών. Αξίζει να επισημάνουμε πως επειδή η «Ολυμπιάς» ανήκει
στην κλάση των κατάφρακτων τριήρων, τύπος που καθιερώθηκε από τον Κίμωνα μετά
από τη Ναυμαχία στη Σαλαμίνα, παρέχεται η δυνατότητα του «περιπάτου» μετά
μεγάλης προσοχής όμως από την πρύμνη στην πλώρη και από εκεί στις επωτίδες,
προκειμένου να υπάρχει καλλίτερος έλεγχος του πληρώματος, των ιστίων και για τους
επιβάτες (σ.σ. τους σύγχρονους αλλά και τους αρχαίους) η χρήση των όπλων τους.
Εμείς αντί για τόξα, δόρατα ή σφενδόνες είχαμε φωτογραφικές μηχανές.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Το πλήρωμα των μαθητών των παραγωγικών σχολών
διέθετε ένα φυσικό μειονέκτημα έναντι των αρχαίων ερετών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι
για να εισέλθει κάποιος/α υποψήφιος/α στις παραγωγικές σχολές πρέπει να έχει
ύψος τουλάχιστον 1.70m, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι για να καθίσει στα σέλματα προκειμένου να
υποστεί έναν ανεκτό περιορισμό για το ταξίδι, θα πρέπει το ύψος του να μην
υπερβαίνει πολύ το όριο που θέσπισαν οι αρχαίοι προκάτοχοί τους!
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Παρατηρώντας ή καλλίτερα απολαμβάνοντας την τριήρη να ανοίγεται στον φαληρικό όρμο, διαπιστώσαμε ότι ο συγχρονισμός που απαιτείται για την κίνηση του σκάφους είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με σχετική σύντομη εκπαίδευση. Μετά από την πάροδο μιας ορισμένης χρονικά περιόδου, ο κυβερνήτης έδινε την εντολή «Πτέρωσον» και τα κουπιά έβγαιναν από την θάλασσα. Οι νεαροί και νεαρές σπουδαστές, δόκιμοι, ευέλπιδες και ίκαροι επέδειξαν ιδιαίτερο ενθουσιασμό, παρότι οι συνθήκες στο εσωτερικό του σκάφους λόγω της ζέστης και της «στενοχωρίας» δεν συνηγορούσαν.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Άθελά μας προχωρήσαμε σε στοχασμούς συγκρίσεως της
πραγματικής καταστάσεως – εμπόλεμης τις περισσότερες φορές – που επικρατούσε στις
τριήρεις στην αρχαιότητα και θυμηθήκαμε πως τέτοια πλοία υπεράσπιζαν τα
συμφέροντα της Αθήνας, αλλά και άλλων ελληνικών πόλεων από την Σικελία, μέχρι
την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Αυτό όμως που μας εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο ήταν
η στιγμή κατά την οποία άνοιξαν τα ιστία. Πόσο μεγαλόπρεπη φαινόταν τώρα η
τριήρης! Πόση αγαλλίαση γέμισε η ψυχή μας! «Μόνο τα βέλη του εχθρού μπορούν να
επισκιάσουν τούτη την ομορφιά» ψιθύρισα και όσοι ήταν κοντά μου και με άκουσαν
συμφώνησαν χαμογελώντας.
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
Ναι. Ήταν ένα υπέροχο ταξίδι που μας έδωσε πολλά
όμορφα στοιχεία και μας γέμισε με μια πρωτόγνωρη θετική ενέργεια. Καθώς αποβιβαζόμασταν
οι σκέψεις αναμεμιγμένες με συναισθήματα χαράς και ευφορίας, ανέσυραν από τα
συρτάρια της ιστορικής μνήμης λέξεις και εικόνες από την αρχαία ιστορία συγκρατώντας
επιλεκτικά μια μοναδική φράση ως επιστέγασμα της όλης σύντομης αλλά μοναδικής θαλάσσιας
διαδρομής.
«Μέγα γαρ το της
θαλάσσης κράτος»
[Διότι η
κυριαρχία της θαλάσσης αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο]
(Θουκυδίδου,
Ιστορίαι, Α 143)
ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr
 |
| ΦΩΤΟ: Κ.E. Ιωαννίδου Περί Αλός perialos.blogspot.gr |
