Φίλες και φίλοι,

Σας καλωσορίζω στην προσωπική μου ιστοσελίδα «Περί Αλός» (Αλς = αρχ. ελληνικά = η θάλασσα).
Εδώ θα βρείτε σκέψεις και μελέτες για τις ένδοξες στιγμές της ιστορίας που γράφτηκε στις θάλασσες, μέσα από τις οποίες καθορίστηκε η μορφή του σύγχρονου κόσμου. Κάθε εβδομάδα, νέες, ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις θα σας κρατούν συντροφιά.

Επιβιβαστείτε ν’ απολαύσουμε παρέα το ταξίδι…

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου
Συγγραφεύς - Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας

Τετάρτη 26 Αυγούστου 2015

Αντιναύαρχος Brueys: Από την Κέρκυρα στο Αμπουκίρ

Περί Αλός

«Το Διευθυντήριο είχε παραγγείλει στον Brueys να οδηγήσει το στόλο του πίσω στη Γαλλία, ή τη Μάλτα ή την Κέρκυρα…»

Γιώργος Σ. Ζούμπος

Μαθηματικός

Δρ Τμ. Ιστορίας Ιονίου Παν/μίου

gzoumpos@gmail.com

Δημοσιεύτηκε στην κερκυραϊκή εφημερίδα «Καθημερινή

Ενημέρωση» (εκδότης Γιώργος Κατσαϊτης) στις

07-08-2010. Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την

έγκριση του συγγραφέως Γ. Σ. Ζούμπου.

Πορτραίτο του François Paul

de Brueys d'Aigaliers.

Museum of Versailles.

Στις 31 Οκτώβρη 1795 (9 Brumaire IV σύμφωνα με το γαλλικό επαναστατικό ημερολόγιο), μετά τη διάλυση της Συμβατικής, εκλέγεται στη Γαλλία εκτελεστικό Διευθυντήριο και στις 2 Μάρτη 1796 (12 Ventose IV) ο Βοναπάρτης ορίζεται αρχιστράτηγος της στρατιάς της Ιταλίας.

Τη διοίκηση των ναυτικών δυνάμεων της Δημοκρατίας στη Μεσόγειο αναλαμβάνει, λίγους μήνες αργότερα, ο αντιναύαρχος Brueys. Είναι μόλις 43 χρονών και ένας από τους νεότερους ναυάρχους της Γαλλίας.

Francois-Paul Brueys d’ Aigalliers

Ο Francois-Paul Brueys d’ Aigalliers γεννήθηκε το 1753 στο Uzes Gard της Νότιας Γαλλίας. Σε ηλικία 13 χρόνων μπάρκαρε σε πλοίο της γραμμής και έλαβε μέρος σε πολλές συγκρούσεις κατά τον πόλεμο της αμερικάνικης ανεξαρτησίας. Το 1792 έγινε πλοίαρχος (παρά το ότι ήταν από οικογένεια ευγενών μετά το 1789 έμεινε πιστός στη Δημοκρατία) και τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1796, ήταν ο νεότερος ναύαρχος της Γαλλικής Δημοκρατίας αναλαμβάνοντας τη διοίκηση των γαλλικών ναυτικών δυνάμεων στη Μεσόγειο. Υψώνοντας τη σημαία του στο τρίκροτο «Guillaume Tell» υποστήριξε την ιταλική εκστρατεία του Ναπολέοντα επιβάλλοντας αποκλεισμό στις ακτές και κρατώντας ανοικτές τις γραμμές ανεφοδιασμού.

Πορτραίτο του François Paul

de Brueys d'Aigaliers. Σχέδιο

του A. Lacauchie (1849).

http://www.antique-prints.de/

Στην Κέρκυρα
Με την πτώση της Βενετίας το Μάη του 1797, αναλαμβάνει τη μεταφορά στα Ιόνια της «Μεραρχίας της Ανατολής» υπό τον κορσικανό στρατηγό Anselmo Gentili. Ο στόλος αυτός αποτελούμενος από 11 γαλλικά και 4 βενετικά πλοία φθάνει στην Κέρκυρα στις 29 Ιούνη 1797 (10 Messidor V). Ανάμεσα στα γαλλικά πλοία είναι και η φρεγάτα «Artemisie» η οποία 13 μήνες αργότερα θα καταστραφεί στο Αμπουκίρ.

Ο Brueys φτάνει στην Κέρκυρα στις 13 Ιούλη με το «Guillaume Tell» και αμέσως ζητά από τον Gentili να πληρωθούν τα πληρώματα και να καλυφθούν οι ανάγκες τους όπως υποσχέθηκε προκειμένου να αποπλεύσει από την Τουλών.

Στα σωζόμενα έγγραφα της εποχής στα Αρχεία του νομού Κέρκυρας περιλαμβάνονται πολλά έγγραφα με την υπογραφή του Brueys τα οποία αναφέρονται σε ζητήματα μεταφορών-εφοδιασμού, πειρατείας και στη δήμευση του Βίδο (ανήκε ως τότε στην οικογένεια Πιέρη) προκειμένου να οχυρωθεί για την προστασία του λιμανιού. Η αλληλογραφία μεταξύ Brueys-Βενέδικτου Πιέρη-Κεντρικής Διοίκησης δείχνει τη δύσκολη κατάσταση την οποία αντιμετώπιζαν οι Γάλλοι, ακόμα και σε ζητήματα πειθαρχίας.

Ως πότε βρίσκονταν ο Brueys στην Κέρκυρα δεν έγινε δυνατό να εξακριβώσουμε από τα στοιχεία τα οποία έχουμε υπόψην. Οπωσδήποτε το Γενάρη του 1798 ήταν ακόμα εδώ ασχολούμενος με το ζήτημα του Βίδο.

Στην Τουλών και την Αίγυπτο

Στις αρχές του 1798 άρχισε με κάθε μυστικότητα στην Τουλών η συγκέντρωση δυνάμεων για την εκστρατεία στην Αίγυπτο, με απώτερο σκοπό όχι απλά την κατάληψη μιας χώρας αλλά την επαναφορά του εμπορικού δρόμου των Ινδιών στο Σουέζ όπως παλιότερα. Τη ναυτική διοίκηση είχε με διαταγή του Ναπολεόντα ο Brueys, ο οποίος ύψωσε τη σημαία του στο τρίκροτο «L’ Orient»
Περισσότερα από 300 καράβια, 16 χιλιάδες ναύτες και εκστρατευτικό σώμα 38 χιλιάδων ανδρών συγκεντρώθηκαν στην Τουλών. Οι υποψίες των Άγγλων δεν μπόρεσαν να επαληθευτούν έγκαιρα χάρη σε μια σειρά συμπτώσεων οι οποίες απομάκρυναν κάθε φορά τα πλοία του Νέλσων από τα γαλλικά, παρά τις προσπάθειές του από τις 9 του Μάη. Στις 19 Μάη ο στόλος απέπλευσε, συναντήθηκε ανοικτά της Σαρδηνίας με τα υπόλοιπα σκάφη που έρχονταν από τη Γένοβα, την Κορσική και την Τσιβιταβέκια και ένα μήνα αργότερα η Μάλτα ήταν στα χέρια των Γάλλων.
Ο γαλλικός στόλος έφτασε στην Αλεξάνδρεια την 1^η Ιούλη και την κατέλαβε την επόμενη μέρα. Μέσα στο μήνα η Αίγυπτος κατακτήθηκε, χωρίς όμως να συντριβούν οι Μαμελούκοι.

Ο όρμος του Αμπουκίρ. NASA World Wind (v1.4)

Μετά την αποβίβαση των γαλλικών στρατευμάτων στην Αίγυπτο, το Διευθυντήριο είχε διατάξει τον Brueys να επιστρέψει το ταχύτερο με το στόλο στη Γαλλία, ή τη Μάλτα ή την Κέρκυρα. Όμως ο Ναπολέων, θέλοντας να έχει διαθέσιμα τα πλοία, τον διέταξε να παραμείνει και να κάνει βυθομετρήσεις στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Ο Brueys βρέθηκε χωρίς εξουσία και χωρίς βοήθεια από τους κατωτέρους του με τους οποίους βρισκόνταν συνέχεια σε αντιπαραθέσεις. Αποφάσισε τότε χρησιμοποιήσει για ελλιμενισμό του στόλου τον όρμο του Αμπουκίρ, 32 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξάνδρειας

Η ναυμαχία στο Αμπουκίρ

Μετά από συνεχείς αποτυχίες να εντοπίσει το γαλλικό στόλο, τελικά ο Νέλσων τον εντόπισε αγκυροβολημένο στον όρμο του Αμπουκίρ.

Η ναυμαχία του Αμπουκίρ. 1^η Αυγούστου 1798:

Ο Βρετανικός Στόλος κατευθύνεται στον

αγκυροβολημένο Γαλλικό. Έργο του Thomas Sutherland

(1785–1838). National Maritime Museum.

Ο γαλλικός στόλος αποτελούμενος από 13 πλοία της γραμμής και 4 φρεγάτες είχε αγκυροβολήσει σε γραμμή παράλληλα με την ακτή προστατευόμενος στα νώτα του από την αβαθή αμμώδη παραλία και το φρούριο του Αμπουκίρ. Ήταν η καλύτερη αμυντική διάταξη την οποία μπορούσε να σχηματίσει ο Brueys, γνωρίζοντας την κακή κατάσταση και των πλοίων και των πληρωμάτων. Η δύναμη πυρός ήταν 1183 πυροβόλα και τα πληρώματα έφταναν τις 10.000 άντρες.

Ο αγγλικός στόλος υπό τον Νέλσων, αποτελούμενος από 14 πλοία της γραμμής με 1012 πυροβόλα και 8.000 άντρες αιφνιδίασε το γαλλικό επιτιθέμενος στις 7 το απόγευμα της 1^ης Αυγούστου. Ενάντια στα 5 πλοία της γαλλικής εμπροσθοφυλακής ο Νέλσων παρέταξε 8 από τα οποία τα 4 έβαλαν από την πλευρά της ξηράς μετά από έναν παράτολμο ελιγμό στα αβαθή. Δύο αγγλικά μάχονταν στο κέντρο και στις 9 το βράδυ η εμπροσθοφυλακή και το κέντρο των Γάλλων είχαν συντριβεί.

Την επόμενη μέρα 2 Αυγούστου κατανικήθηκε η οπισθοφυλακή την οποία διοικούσε ο υποναύαρχος Villeneuve. Ο Brueys, επιβαίνοντας στο «L’ Orient» τραυματίστηκε βαριά στα πόδια αλλά έμεινε στη θέση του μέχρι το θάνατο στις 9 το πρωί. Μια ώρα αργότερα το «L’ Orient» ανατινάχτηκε.

Από τα γαλλικά καράβια διέφυγαν από μια ελεύθερη δίοδο στην ανοικτή θάλασσα τα πλοία της γραμμής «Genereux», «Guillaume Tell» και οι φρεγάτες «Diane» και «Justice». Οι ανθρώπινες απώλειες στη γαλλική πλευρά υπολογίζονται μεταξύ 2 και 5 χιλιάδων ανδρών (νεκροί και τραυματίες), ενώ οι άγγλοι είχαν περίπου 900 νεκρούς και τραυματίες.

Αποτέλεσμα της ήττας ήταν να διακοπεί η επικοινωνία της στρατιάς της Αιγύπτου με τη Γαλλία για μεγάλο διάστημα.

Ευθύνες
Όταν το νέο της ήττας έφτασε στη Γαλλία, ο Brueys δέχτηκε εκ των υστέρων κριτική για την ενέργειά του να μην διατάξει άμεσο απόπλου των πλοίων, όταν εμφανίστηκε ο στόλος του Νέλσων, και αυτά παρέμειναν αγκυροβολημένα ακόμα και τη στιγμή της επίθεσης.

Όμως ο Βοναπάρτης απάντησε σε αυτήν την κριτική λέγοντας «Αν σε αυτό το καταστροφικό γεγονός έκανε λάθη, εξιλεώθηκε με το ένδοξο τέλος του». Το όνομα του Brueys εμφανίζεται σήμερα στη αψίδα του θριάμβου στο Παρίσι.

Η καταστροφή του «L’ Orient». Ελαιογραφία του Arnald, George.
National Maritime Museum. Fine art, Maritime Art Greenwich.

Το νέο της ναυμαχίας στην Κέρκυρα
Στις αρχές Αυγούστου 1798 στην Κέρκυρα μεταξύ των Γάλλων επικρατούσε αισιόδοξο κλίμα μετά την αναγγελία των νικών του Ναπολεόντα στην Αίγυπτο και την επιτυχή έκβαση της μάχης των Πυραμίδων.

Όμως το κλίμα αντιστράφηκε όταν στις 9 του μήνα έφτασαν τα νέα της ήττας στο Αμπουκίρ με το δίκροτο «Genereux», ένα από τα τέσσερα γαλλικά πλοία τα οποία γλύτωσαν από την καταστροφή του Αμπουκίρ. Το «Genereux» ρυμουλκούσε το αγγλικό H.M.S. Leander το οποίο είχε αιχμαλωτίσει μετά από ναυμαχία ανοιχτά της Κρήτης.

Η αντίστροφη μέτρηση για την πρώτη γαλλική κατοχή των Ιονίων είχε αρχίσει.

ΠΗΓΗ: Περί Αλός http://perialos.blogspot.gr/2015/08/brueys.html