Άρθρο «κειμήλιο» του Περί Αλός του 1924!
Περί Αλός
Α. Α. Λεοντοπούλου, Πλωτάρχου.
 |
| 1938 - ΕΚΠ ''ΑΡΗΣ''. Ο ΠΙΟ ΨΗΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΟ ΚΟΝΤΟΣ ΝΑΥΤΗΣ. (Αρχείο Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος). |
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»,
τεύχος 42, σελ. 119, ΦΕΒ. 1924. έκδοση ΓΕΝ /
Ιστορική Υπηρεσία Β.Ν. Αναδημοσίευση στο Περί Αλός
με την έγκριση της «Ναυτικής Επιθεωρήσεως».
Τα κατωτέρω περί ψυχαγωγίας του πληρώματος έχουσι ληφθή εκ σχετικών σημειώσεων του Αρχηγού του Επιτελείου της τέως Βρεταννικής Ν. Αποστολής υποναυάρχου G. Chetwode, περιέχουσι δε εν συνόψει τας αρχάς των οποίων δέον να εμφορώνται γενικώς οι αξιωματικοί του Ναυτικού εις τας απέναντι του πληρώματος υπηρεσιακάς αντιλήψεις.
Κρίνεται ότι το οικογενειακόν, ούτως ειπείν, ενδιαφέρον πρέπει να πρωτεύη προς επίτευξιν όχι μόνον της κατά το δυνατόν ευζωϊας, αλλά και του καλώς εννοουμένου συναδελφικού πνεύματος δια πάντας τους εντός πλοίου διαβιούντας.
Ο προς ανάπαυσιν περισσεύων χρόνος είναι πάντοτε προτιμότερον να διατίθεται εις την άθλησιν, ήτις και από υγιεινής απόψεως είναι ωφέλιμος και προς διαμόρφωσιν του αρμόζοντος εις τον στρατιώτην χαρακτήρος συμβάλλει και την αληθή συναδέλφωσιν ιδιαιτέρως επιτυγχάνει χάρις εις την ευγενή άμιλλαν την αναπτυσσομένην κατά τας συναντήσεις ανωτέρων και κατωτέρων εις τας ομαδικάς παιδιάς.
 |
| Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (Αρχείο Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος) |
Εν των σπουδαιοτέρων καθηκόντων του Υπάρχου είναι να φροντίζη, όπως παρέχωνται τα αναγκαία μέσα δια την διασκέδασιν του πληρώματος και εν γένει προς υγιεινήν ψυχαγωγίαν αυτού εις τρόπον, ώστε οι άνδρες να διαβιώσι κατά το δυνατόν ανέτως.
Το ζήτημα τούτο έχει παραμεληθή τελείως μέχρι τούδε εν τω ημετέρω Ναυτικών, αποτέλεσμα δε τούτου υπήρξεν ότι οι επί ορισμένη θητεία υπηρετούντες υπαξιωματικοί και άνδρες από πάσης απόψεως ουδεμίαν έτρεφον αγάπην προς την υπηρεσίαν, η μόνη δε επιθυμία αυτών ήτο, όπως αποχωρήσωσιν αυτής όσον το δυνατόν ταχύτερον.
Η ψυχαγωγία του πληρώματος εν ειρήνη είναι απαραίτητος εν καιρώ πολέμου αποτελεί ζωτικόν ζήτημα. Εις πόλεμον παρατεινόμενον επί μακρόν, το ηθικόν των ανδρών κατ’ ανάγκην κλονίζεται, εάν μη ευρεθώσι τα μέσα, δι’ ων να διατηρήται το ευδιάθετον και η προς εργασίαν όρεξις αυτών εις πάσαν περίστασιν.
Κατά τον τελευταίον Ευρωπαϊκόν πόλεμον η κυρία δύναμις του Βρετανικού Στόλου είχε την βάσιν αυτή εν Scapa Flow εις τα νήσους Oakland. Αι νήσοι αύται είναι σχεδόν εντελώς γυμναί δένδρων και είναι υπό πάσαν άποψιν εστερημέναι των εκ φύσεως ιδιοτήτων προς παροχήν διασκεδάσεως οιασδήποτε μορφής.
Αν και οι αξιωματιοί και άνδρες, οι αποτελούντες τα πληρώματα του Στόλου, ετύγχανον κατ’ ανώτατον όριον μόνον 14 ημερών αδείας κατ’ έτος, εν τούτοις κατά το τέλος του πολέμου το ηθικόν αυτών ήτο, αν μη τι άλλο, καλύτερον ή κατά την έναρξιν αυτού, όπερ τα μέγιστα ωφείλετο εις το ότι ο τρόπος καθ’ όν παρείχοντο διασκεδάσεις εις τους άνδρας, είχεν αριστοτεχνικώς οργανωθή.
 |
| ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ "Ταξίδο από το ένδοξο σαρελθόν στο σήμερα". Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (Αρχείο Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος) |
Την τοιαύτην οργάνωσιν επί παντός πλοίου θ’ αναλάβη φυσικά και θα πραγματοποιήση ο ‘Υπαρχος. Δια τούτο συνιστάται εις τον Ύπαρχον, όπως και από καιρού εις καιρόν ορίζη συνεντεύεξεις μη υπηρεσιακάς μετά των κυριωτέρων αρχικελευστών και υπαξιωματικών του πλοίου, κατά τας οποίας πάντα τα σχετικά προς την οργάνωσιν του πλοίου ζητήματα, εν οις και το της ψυχαγωγίας, θα είναι δυνατόν να συζητώνται.
Ουδείς Ύπαρχος είναι αλάνθαστος, προκειμένου δε περί μεγάλου πλοίου, κατ’ εξοχήν δύναται να προδικάση τις ότι τινές τουλάχιστον των διαταγών του Υπάρχου δυνατόν να στεναχωρώσιν ή ενοχλώσι το πλήρωμα άνευ αντιστοίχου κέρδους δια την απόδοσιν επαρκούς ικανότητος περί την υπηρεσίαν.
Η πείρα κατέδειξεν ότι άριστοι υπαξιωματικοί και άνδρες δεν αρέσκονται να υποβάλλωσιν αιτήσεις, όπως παρουσιασθώσιν ενώπιον του Υπάρχου και αναφέρωσι παράπονα ή ζητήσωσιν άλλην τινά μικράν χάριν. Πιθανώτατα να έχωσιν απολύτως δίκαιον, εν τούτοις προτιμώσι να σιγώσι επί του προκειμένου ή να θεωρηθώσιν ως άνδρες επιζητούντες να γεννήσωσι δυσχερείας.
Κατά τας τοιαύτας μη υπηρεσιακάς συνεντεύξεις ο Ύπαρχος πρέπει να προτρέπη τους υπαξιωματικούς όπως εφιστώσιν εις αυτόν την προσοχήν του επί οιωνδήποτε ζητημάτων εσωτερικής υπηρεσίας και οργανώσεως, των οποίων την διόρθωσιν επιθυμούσιν, υποβάλλωσι δε οιανδήποτε αίτησιν ή υπόδειξιν, τας οποίας θεωρούσι σκοπίμους. Ο Ύπαρχος θ’ αντιληφθή ότι δεν επετύγχανεν, ώστε να εκμυστηριεύωνται εις αυτόν οι υπαξιωματικοί κατά τον τρόπον τούτον, θα συνέτεινεν εις την βελτίσωιν κατά πολύ, της καλώς εννοουμένης πειθαρχίας, κατ’ ουδένα δε λόγον εις την μείωσιν του γοήτρου του, όπερ τη αληθεία θα επηυξάνετο.
Μία αρχή δέον εν τούτοις να τηρήται αυστηρώς. Εις ουδένα υπαξιωματικόν δέον να επιτρέπηται, όπως υποβάλη κατά τας συνεντεύξεις ταύτας παράπονα κατά αξιωματικού, υπαξιωματικού ή ανδρός. Τα παράπονα δέον πάντοτε να εξετάζονται υπό του Υπάρχου εις το πρυμναίον κατάστρωμα, παρισταμένων του τε κατηγόρου και του κατηγορουμένου κατά την εξέτασιν.
ΠΡΑΤΗΡΙΑ. –Επί εκάστου πλοίου μεγαλυτέρου του τύπου του αντιτορπιλλικού συμφέρει να υπάρχη καλώς εφοδιασμένον πρατήριον, εις το οποίον το πλήρωμα να ευρείσκη διάφορα είδη τροφίμων, σιγαρέττα κλπ.
Προς τούτο συνιστάται επιτροπή πρατηρίου, αποτελουμένη εκ του Υπάρχου ως προέδρου, ενός άλλου Αξιωματικού και ενός αντιπροσώπου εξ εκάστης των διαφόρων κατηγοριών του πληρώματος.
Καθήκοντα της επιτροπής του πρατηρίου είναι να λαμβάνη μέριμναν, όπως το πρατήριον διατελή εφωδιασμένον δια παντός ό,τι απαιτείται δια τους ναύτας, πάντα τα είδη και ειδικώς τα φαγώσιμα να είναι καλής ποιότητος, αι δε τιμαί λογικαί.
Παρά τω πρατηρίω διορίζονται διαχειριστής και εις ή δύο βοηθοί αυτού, ο δε Ύπαρχος δέον να φροντίζη προς εξεύρεσιν καταλλήλου θέσεως προς εγκατάστασιν του πρατηρίου και θέσεως εν τινι αποθήκη προς εναποθήκευσιν των αποθεμάτων. Ο διαχειριστής και οι βοηθοί αυτού καλόν είναι να λαμβάνωσι λογικόν ημερομίσθιον πληρωνόμενον εκ των κερδών του πρατηρίου.
 |
| Θ/Κ "ΑΒΕΡΩΦ" 1944. Το πλήρωμα πανηγυρίζει τις ελληνικές και συμμαχικές νίκες. ΦΩΤΟ: Περιοδικό "Ναυτική Ελλάς" |
Η διαχείρισις του πρατηρίου πρέπει να ενεργήται κατά τοιούτον τρόπον, ΄βστε να αποφέρη λογικόν κέρδος, μεγίστη δε προσοχή δέον να καταβάλληται προς ακριβή τήρησιν και έλεγχον των λογαριασμών και προς εξακρίβωσιν του ότι ουδέν ποσόν λαμβάνει την άγουσαν εις χείρας μη δικαιουμένων.
Τα κέρδη του πρατηρίου απαραίτητον είναι να διατίθενται προς ψυχαγωγίαν του πληρώματος ως συνόλου, η δε επιτροπή του πρατηρίου να είναι υπεύθυνος δια την κατανομήν των κερδών.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ κλπ. – Η κανονική προμήθεια και χορηγία πρωϊνών και εσπερινών εφημερίδων, βιβλίων και περιοδικών αποτελεί ανάγκην δι’ οιονδήποτε πλοίον, πρέπει δε να λαμβάνωνται τα αναγκαία μέτρα προς εξασφάλισιν της προμηθείας των.
Η εγκατάστασις εφημερηδοπωλείου επί πλοίου είναι απλούστατον ζήτημα. Εφημερίδες, βιβλία κτλ. Αγοράζονται χονδρικώς και παρέχονται λιανικώς εις τους άνδρας. Τα κέρδη προστίθενται εις τα κέρδη του πρατηρίου. Βεβαίως θα υπάρχη ανάγκη ικανού διαχειριστού τελούντος υπό την επίβλεψιν αξιωματικού. Ο Γραμματοκομιστής είναι πιθανώς ο καταλληλότερος, όπως χρησιμοποιηθή ως διαχειριστής.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ. – Καλύτερος τρόπος διαθέσεως των κερδών του πρατηρίου από την αγοράν κινηματογράφου δεν δύναται να υπάρξη.
Τα μηχανήματα δύναται να αγορασθώσιν είτς απ’ ευθείας εκ των κατασκευαστών ή και μεταχειρισμένα. Πρέπει δε να εξασφαλισθή κανονικώς η εξεύρεσις νέων ταινιών και να ληφθώσι μέτρα, όπως παρέχηται ευκαιρία εις πάντα άνδρα του πλοίου να παρακολουθή μίαν παράστασιν καθ’ εβδομάδα. Επίσης καθ’ εβδομάδα πρέπει να δίδηται μία παράστασις αποκλειστικώς δια τους αξιωματικούς.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΥΜΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΙΚΡΩΝ ΠΛΑΓΙΑΥΛΩΝ (πίφερα). – Είναι πολύ χρήσιμον να υπάρχη τοιαύτη μουσική επί πλοίου, η δε συγκρότησις αυτής δεν απαιτεί ιδιαιτέραν τινά δαπάνην.
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΗΣΙΣ. – Συμφέρει όσον το δυνατόν περισσότερον να διευκολύνηται η διάδοσις της ποδοσφαιρίσεως, δεδομένου ότι εις την παιδιάν ταύτην αρέσκονται πολύ να επιδίδωνται οι Έλληνες. Δέον να οργανώνται αγώνες μεταξύ των υπηρεσιών του πλοίου, να λαμβάνωσι δε χώραν εις οιανδήποτε ευκαιρίαν ήθελε εξευρεθή πεδίον ασκήσεων κατάλληλον δια ποδοσφαίρισιν. Οι αγώνες δέον να γίνονται επί τη βάση του συστήματος του γνωστού υπό το όνομα «Αμερικανικόν Σύστημα Αγώνων», καθ’ ο εκάστη υπηρεσία του πλοίου παίζει εναντίον μιας εκάστης των λοιπών υπηρεσιών του πλοίου, το δε αποτέλεσμα κρίνεται εκ του αθροίσματος των αριθμών. Δύο αριθμοί δίδονται δια την νίκην εις δε αριθμός εν η περιπτώσει αι ομάδες είναι ισόπαλοι, και μηδέν δι ατην ήτταν.
ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ. – Απαραίτητον είναι να εκτελώνται από καιρού εις καιρόν, καθ’ όσον μέγα ενδιαφέρον γεννάται μεταξύ των ανδρών δι’ αυτούς. Το πρόγραμμα δύναται να βασισθή επί του προγράμματος του καθωρισμένου υπό της Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων, πρέπει δε να παρέχωνται εις τους άνδρας κατάλληλοι ευκαιρίαι προς εκγύμνασιν.
ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ. – Μαραθώνιος δρόμος εκτελούμενος από καιρού εις καιρόν θέλει διεγείρει σημαντικώς το ενδιαφέρον του πληρώματος. Εν τούτοις δεν είναι ανάγκη να εκετελήται ολόκληρον το μήκος της διαδρομής του Μαραθωνίου δρόμου.
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΛΟΥΤΡΑ. – Συμφέρει να παρέχηται πάσα ευκολία προς τούτο, να ενθαρρύνηται δε η διάδοσις του Water Polo εις έκαστον πλοίον, οργανουμένων αγώνων μεταξύ των υπηρεσιών, καθ’ ον τρόπον οργανούνται οι της ποδοσφαιρίσεως. Εις το Αγγλικόν Ναυτικόν, εάν ο λιμήν είναι ακατάλληλος δια λουτρόν ένεκα ισχυρού ρεύματος ή άλλου λόγου, συχνά εγκαθιστώσιν εξάιρετον δεξαμενήν προς κολύμβησιν επί του προστέγου δια πληρώσεως μεγάλης σκηνής δια θαλασσίου ύδατος.
 |
| ΠΟΡΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 21/7/1936. Ο ΝΑΥΑΡΧΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΛΙΚΩΝ ΣΕ ΣΤΙΓΜΕΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ (Αρχείο Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος) |
ΙΣΤΙΟΔΡΟΜΙΑΙ. – Τα πλοία και τα ναυτικά καταστήματα καλόν είναι κατά το θέρος να οργανώσι καθ’ εβδομάδα η κατά δεκαπενθήμερον ιστιοδρομίας κατά το σύστημα των Τακτικών Αγώνων (handicap).
ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ. – Εις έκαστον στόλον απαραίτητον είναι τουλάχιστον άπαξ του έτους να οργανώνται λεμβοδρομίαι.
Τα μεμονωμένα πλοία πρέπει να παρέχωσιν ευκολίας εις τους άνδρας, όπως συγκροτώσι πληρώματα λέμβων, ανάγκη δε ωσαύτως να οργανώσι λεμβοδρομίας είτε μεταξύ των λέμβων του πλοίου είτε και μετά των πληρωμάτων λέμβων άλλων πλοίων.
ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ. – Τα πλοία, των οποίων τα όπλα είναι εφωδιασμένα δια σωλήνων όπλου, πρέπει να μεριμνώσι περί παροχής ευκαιριών εις τους άνδρας προς εξάσκησιν εις την σκοποβολήν εις κατάλληλον μέρος του πλοίου. Εννοείται ότι πρέπει τότε να λαμβάνωνται προφυλάξεις προς αποφυγήν δυστυχημάτων.
ΠΕΔΙΛΟΔΡΟΜΙΑ. – Πλείστοι άνδρες θα αποδυθώσιν εις την διασκέδασιν ταύτην, εάν εξευρεθή χώρος προς τούτο. Η εκ της παιδιάς ταύτης φθορά του καταστρώματος είναι όλως ασήμαντος.
ΕΚΔΡΟΜΑΙ ΔΙΑ ΛΕΜΒΩΝ. – Εις το πλήρωμα δέον να παρέχηται ελευθερία προς χρήσιν των λέμβων του πλοίου δι’ εκδρομάς κατά τα απογεύματα του Σαββάτου και της Κυριακής, εάν το πλοίον ευρίσκηται προσωρμισμένον εις ορμητήριον, όπου δεν παρέχεται κανονική άδεια εξόδου εις την ξηράν.
ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ. – Παιγνίδια Ντάμας, Σκακίου, κτλ. Δύνανται να αγοράζωνται εκ των περισσευμάτων το πρατηρίου προς χρήσιν των ανδρών κατά τους χειμερινούς μήνας.
ΓΕΝΙΚΑ. – Ίνα η προσπάθεια προς ψυχαγωγίαν του πληρώματος αποβή επιτυχής, καλόν είναι η οργάνωσις ταύτης να εκτελήται υπό των αξιωματικών, να τυγχάνη δε της ολοψύχου συνδρομής αυτών. Το πλήρωμα πιθανόν κατ΄ αρχάς να μη φανή ότι εκτιμά τας προς διασκέδασιν αυτού προσπαθείας, συν τω χρόνω όμως θα εκτιμήση αυτάς και το αποτέλεσμα θα είναι να μένωσιν οι άνδρες ευχαριστημένοι, επιτυγχανομένης συγχρόνως και ανωτέρας αποδόσεως του πλοίου εις το κύριον αυτού έργον.
Το Περί Αλός προτείνει άλλα δύο «Κειμήλια»:
ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΝΑΥΤΙΚΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ (1917). Πιέσατε ΕΔΩ
Η ΖΩΗ ΕΙΣ ΤΟ ΠΛΟΙΟΝ. Η ζωή σε ένα πολεμικό πλοίο του Β΄ΠΠ. (1954). Πιέσατε ΕΔΩ
