Το κοινωνικό υπόβαθρο των Δοκίμων στο Βρετανικό Ναυτικό

 Το κοινωνικό υπόβαθρο των Δοκίμων στο  Βρετανικό  Ναυτικό

Περί Αλός

του Ηλία Μεταξά

Οικονομικού Αξιωματικού Ε.Ν.

Απόσπασμα από το υπό έκδοσιν Πόνημα του Ηλία Μεταξά, ‘

Ναυτικοί Βαθμοί και Στολές – Ιστορία και Παράδοσις’.

Δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο Περί Αλός, με την άδεια

του συγγραφέως τον οποίο κι ευχαριστώ θερμώς.

Ακολουθείται η ορθογραφία και η σύνταξη του συγγραφέως Η. Μεταξά

   

 

Midshipman Sir Henry William Bayntun (1780)

Λάδι σε καμβά. Thomas Hickey (1741-1824)
http://www.wikigallery.org/

Οι  Άγγλοι, και από το 1707 ως Βρετανοί, Midshipmen προήρχοντο  από  έναν ευρύτατο κοινωνικό κύκλο. Ο σημαντικότερος εξ όλων αυτών ήταν ο  μετέπειτα Βασιλεύς WILLIAM 4ος (1765-1837). Το 1779  ο νεαρός Πρίγκηψ  σε ηλικία μόλις 14 ετών είχε καταταγεί ως Δόκιμος. Είχε σταδιοδρομήσει  επιτυχώς σε διάφορα πλοία. Το 1786 απέκτησε τον βαθμό του Post Captain  και έγινε Κυβερνήτης στην Φρεγάτα ‘Pegasus’ στην Καραϊβική με Ύπαρχο  του τον NELSON, όπου έγιναν και στενοί φίλοι. O τελευταίος σε κάποια επιστολή του ανεφέρετο κολακευτικώς διά τον Πρίγκηπα ότι ήταν πολύ αυστηρός και πειθαρχικός και είχε ένα από τα  καλλίτερα διοικούμενα πλοία.

   Το 1790 ο Πρίγκηψ προήχθη στον βαθμό του Υποναυάρχου σε ηλικία μόλις 25 ετών, αλλά δεν του ανετέθη πλέον μάχιμη διοίκηση εν  θαλάσση δι’ ευνοήτους πολιτειακούς λόγους χάριν προστασίας του. Εν τούτοις ελάμβανε  όλες τις  προαγωγές του κανονικά. Το 1811 έλαβε τον υψηλότερο έως τότε βαθμό του Admiral of  the Fleet.  Όμως στις λεγόμενες υψηλές κoινωνικές τάξεις της Αριστοκρατίας ουδείς του έδινε σημασία και σεβασμό, ούτε τον προσκαλούσαν στα σπίτια τους. Συζούσε με μίαν ηθοποιό του θεάτρου, είχε δε αποκτήσει πολλά εξώγαμα τέκνα τριγύρω. Ήταν μεγαλόσωμος, κατ’ ουσίαν ογκώδης. Γινόταν γελοίος με τους ‘άγαρμπους’ τρόπους του, την περιέργεια του διά τις ‘προσωπικές’ σχέσεις της αριστοκρατίας, την έλλειψη εχεμυθείας από μέρους του και όλα τα συμπαρομαρτούμενα.

    Το 1827 ο Πρωθυπουργός George CANNING (1770-1827) είχε αναβιώσει, ειδικώς διά τον Πρίγκηπα WILLIAM, το παμπάλαιο αξίωμα του ‘Lord High Admiral’ οπότε και του απένειμε αυτόν τον Μεσαιωνικό τίτλο. Διέλυσαν το Admiralty Board  και  διόρισαν 4 Αξιωματικούς  ως Συμβούλους του. Προφανώς  αυτή η πολιτική κίνηση του Πρωθυπουργού υπέκρυπτε κάποια σκοπιμότητα. O  L.H.A. ήταν μάλλον ένας ρομαντικός θεσμός (από αυτούς που αρέσουν στους Άγγλους) παρά το ότι αυτή η θέση (Τίτλος ή Αξίωμα) είχε ήδη ατονίσει προ αμνημονεύτων εποχών. Εις αυτόν απέστειλε την αναφορά του ο Αντιναύαρχος Εdward CΟDRINGΤΟΝ την επομένη της Εθνοσωτηρίου Ναυμαχίας του Ναυαρίνου.

     Ήταν ένας τίτλος θεωρητικός, κενός περιεχομένου, πομπώδης άνευ διοικήσεως και ισχύος. Απλώς του τον προσέφεραν τιμητικώς μόνον χάρις στην ιδιότητα του ως αδελφού του Βασιλέως και κατ’ επέκτασιν Διαδόχου του Θρόνου. Ο  WILLIAM έφερε και τον τίτλο Δούξ του Clarence.

    Το 1828 ο Πρίγκηψ με την αφέλεια η οποία χαρακτηρίζει τους Θαλασσινούς, κατά την διάρκεια ασκήσεων επέβη του πλοίου ‘Royal Sovereign’ ύψωσε το σήμα του L.H.A. και ανέλαβε την διοίκηση του Στόλου. Αυτό ήγειρε θύελλα αντιδράσεων υψηλοτάτου επιπέδου  από πολλές πλευρές, συμπεριλαμβανομένου του Βασιλέως και του Πρωθυπουργού. Ο Πρίγκηψ ηναγκάσθη να παραιτηθεί από το Ναυτικό και απετραβήχθη ιδιωτεύων.    

     Τον Ιούλιο 1830 απέθανε ο αδελφός του, οπότε τον διεδέχθη στον Θρόνο  ως WILLIAM  4ος. Ο Λαός τον αποκαλούσε με συμπάθεια ‘Sailor -King’ δηλαδή Ναύτης-Βασιλεύς, αλλά και με σκωπτική διάθεση ‘Sailor-Billy’ ή ακόμη και  ‘Silly-Billy’. Δηλαδή Ναύτης-Μπίλι  ή Ανόητος-Μπίλι.

    Αρκετοί άλλοι Δόκιμοι προήρχοντο από τις ανώτατες τάξεις της αριστοκρατίας. Συνήθως οι πιο πολοί  εξ αυτών ήσαν οι νεώτεροι υιοί και όχι οι πρωτότοκοι οι οποίοι ήσαν και οι βασικοί κληρονόμοι των γαιών και των πύργων. Ο HOWE ήταν εγγονός Υποκόμη. Ο Sir William CORNWALLIS (1744-1819) υιός Κόμη κ.ο.κ. Φυσικά όλα αυτά τα Αριστοκρατόπαιδα αποτελούσαν ένα πολύ μικρό ποσοστό στο σύνολο των Δοκίμων. Οι προοπτικές  προαγωγών δι’ αυτούς ήσαν πολύ καλές έναντι των συναδέλφων τους διότι είχαν ση-μαντική επιρροή μέσα στο Σώμα. 

Βασιλεύς William IV

Έργο του Sir Martin Archer Shee

Λάδι σε καμβά (1800)  NPG 2199

© National Portrait Gallery, London 

   Η Αριστοκρατία των γαιοκτημόνων προσέφερε ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό Δοκίμων. Είχε υπολογισθεί ότι το 27% των Αξιωματικών ήσαν τέκνα αυτής της Τάξεως. Ποσοστό έως και 25%, ήσαν τα παιδιά των επαγγελματιών και επιστημόνων. Ο NELSON ήταν ο τριτότοκος υιός ενός  παππά από το Norfolk  και η οικογένεια του είχε ισχυρές επαφές μέσα στο Royal Navy. Τα  παιδιά των Αξιωματικών ήσαν το 25% του συνόλου των υπηρετούντων Αξιωματικών. Υπήρχαν πολλές καλοβαλμένες Ναυτικές Οικογένειες. Π.χ. SAUMAREZ, HOOD, PARKER. Το να υπάρχει ένας Πλοίαρχος ή Ναύαρχος μέσα στην οικογένεια ήταν ιδιαίτερο ‘προσόν’ διά τις προαγωγές του νεαρού  και πολλάκις εγένοντο καταχρήσεις των ‘μέσων’. Ο διάσημος Ναύαρχος George BRYDGES (1719-92), Βαρώνος του Rοdney, το 1780 είχε ‘φτιάξει’ τον υιό του Πλοίαρχο σε  ηλικία 15 ετών. Αυτός ο νεαρός αργότερα πέρασε Ναυτοδικείο διά πλημμελήν εκτέλεση καθηκόντων. Κατεδικάσθη σε απαγόρευσιν  οιασδήποτε προαγωγής του στο μέλλον. Θεωρείται ως ο Πλοίαρχος που υπηρέτησε και παρέμεινε  το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε αυτόν τον βαθμό, από οποιονδήποτε  άλλον, στην ναυτική  ιστορία.  Άλλοι

Αξιωματικοί είχαν πατέρες ιατρούς, δικηγόρους, Αξιωματικούς του Στρατού  και δημοσίους υπαλλήλους. Πολλοί λιγότεροι είχαν πατέρες εμπόρους ή εργαζομένους, ίσως αυτοί να ήσαν το 10% των Αξιωματικών. Ίσως υπήρχαν ακόμη περισσότεροι  Δόκιμοι, τέκνα μικροαστικών οικογενειών, οι  οποίοι τελικώς  δεν κατάφεραν να γίνουν Αξιωματικοί και λόγω ελλείψεως μέσου. Υπήρχε  όμως και μία πολύ μικρή μερίς από παιδιά εργατών και τεχνιτών μεταξύ των Δοκίμων. Όμως ελάχιστοι εξ αυτών κατάφερναν να προαχθούν σε Αξιωματικούς, αλλά με άλλους  τρόπους. Κάποιοι νέοι Midshipmen εξεμεταλλεύοντο τον βαθμό τους και κακομετεχειρίζοντο το Κατωτέρο Πλήρωμα.Ο χρονικογράφος William RONINSONμε το ψευδώνυμο Jack  NASTYFACE αναφέρει :

 “ Είχαμε  έναν Δόκιμο 12-13 χρονών παλιοχαρακτήρα. Ή μόνη του ευχαρίστηση ήταν να ψάχνει να βρίσκει ή να ‘φτιάχνει’ παραπτώματα διά να προσβάλει και να τιμωρεί τους Ναύτες. Τον είχα δεί συχνά να καλεί  ηλικιωμένους Ναύτες πίσω από ένα πυροβόλο, να τους χτυπά με γροθιές και κλωτσιές  και  αυτοί να μη τολμούν να  μιλήσουν ”.

   

Στολές Lord High Admiral και Admiral
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: Engelmann, Graf, Coindet, & Co
National Maritime Museum, Greenwich, London

Ο RONINSON είχε καταταγεί εθελοντικώς στο R.N.τον Μάϊο 1805 (πράγμα ασυνήθιστο τότε), είχε πολεμήσει στο Trafalgar  αλλά  ελιποτάκτησε  το 1811. Το 1836 είχε εκδόσει το βιβλίο του ‘Memoirs of  an English Seaman’ στο οποίον περιέγραφε την απαίσια ζωή των Κατωτέρων Πληρωμάτων της εποχής. Διά να μη προκαλέσει σκάνδαλο και ενδεχομένως να κινδυνεύσει και ο ίδιος έγραφε με το πιο πάνω ψευδώνυμο. 

    Στα ενδιαιτήματα των Δοκίμων η ατμόσφαιρα ήταν πιο ελαφρά. Υπήρχαν οι άκακες πλάκες και τα καψόνια στα ‘στραβάδια’ όπως : “ Πήγαινε να ακούσεις το σκυλόψαρο που γαυγίζει”. Υπήρχαν ακόμη εκείνοι οι παληκαράδες και οι αντιπαθείς οι οποίοι ‘πούλαγαν τσαμπουκά’. Όσοι όμως το παρατραβούσαν και  παρέβαιναν τον ‘Κώδικα της Τραπεζαρίας’ οι υπόλοιποι συνενοούντο και  όλοι μαζί τους ξυλοφόρτωναν.

   Κάποιοι Κυβερνήτες καθιέρωναν τακτικά προγράμματα εκπαιδεύσεως διά τους Δοκίμους τους. Π.χ. στο‘Amazon’ το 1802, συνεκεντρώνοντο στο Πρυμναίο Κατάστρωμα Πηδαλιουχίας (Quarterdeck) κάθε  απόγευμα. Τις Δευτέρες μάθαιναν να χύνουν μολύβι και να φτιάχνουν σφαίρες ή έκαναν πρακτική στην κορυφή του πρυμιού  άλμπουρου. Τις Τρίτες ησκούντο στον φορητό οπλισμό, υπό την εποπτεία του Λοχίου Πεζοναυτών. Τις Τετάρτες μάθαιναν ναυτικούς κόμπους και γάσες από τον Ναύκληρο. Τις Πέμπτες πάλι στην κορυφή του πρυμιού άλμπουρου. Τις Παρασκευές ησκούντο στα κανόνια. Τα Σάββατα πα-ρακολουθούσαν πάλι τα μαθήματα του Ναυκλήρου.

  Οι Δόκιμοι τηρούσαν λεπτομερώς το Ημερολόγιο Πλοίου. Το 1811 στην Φρεγάτα ‘Hyperion’ ο Πλοίαρχος William Pryce CUMBY (1771-1837) τους διέταζε κάθε απόγευμα να του παρουσιάζουν τα δικά  τους ημερολόγια  με τις προσωπικές τους παρατηρήσεις. Τους  τιμωρούσαν διά  να συγκρατείται το υψηλό (άτακτο) πνεύμα τους και ο υπέρμετρος ενθουσιασμός τους, τα οποία ενδεχομένως να οδηγούσαν σε ατυχήματα. Μία συνηθισμένη τιμωρία ήταν να κάθονται στον σταυρό του μεσαίου καταρτιού διά μερικές ώρες. Μία άλλη ήταν το ‘Φιλί της Κόρης του Gunner’. Τον έβαζαν επάνω στην κάννη του πυροβόλου και τον μαστίγωνε ο  ίδιος ο Πυράρχης, ή ένας από τους Πυροβολητές του. Γενικώς απεφεύγετο η μαστίγωση των Δοκίμων, και μάλιστα δημοσίως, όπως εγένετο με τους κοινούς  Ναύτες. Πρόσεχαν ιδιαιτέρως τους πολύ νέους.

  Οι Midshipmen έτρωγαν το ίδιο φαγητό με τους Ναύτες, εκτός εάν είχαν αρκετά δικά τους χρήματα ώστε να αγοράσουν δικό τους φαγητό ή από εκείνο που έτρωγαν οι άλλοι Αξιωματικοί. Κάποιος Δόκιμος HALL, αναφέρει  ότι ο Κυβερνήτης του Edward HARVEY (1783-1865) έστελνε πάντοτε στους Δοκίμους το υπόλοιπο της πουτίγκας του. Τα γεύματα εσερβίροντο στο Καρρέ τους από δύο ή τρία Καμαρωτάκια. Προς τα τέλη του 18ου αιώνος στα Πλοία Γραμμής  οι Δόκιμοι είχαν δύο θαλάμους, στο κατώτερο κατάστρωμα μεταξύ  της μέσης και της πρύμης. Διηρούντο σε Δεξιοτοίχους και Αριστεροτοίχους. Στις μικρότερες Φρεγάτες  πάλι ενδιαιτώντο στο κατώτερο κατάστρωμα, πλώρα από τις καμπίνες των Αξιωματικών. Οι Δόκιμοι και οι Εθελοντές 1ης Κλάσεως είχαν τα ‘κοινωνικά’ δικαιώματα των Αξιωματικών και μπορούσαν  να  παραμένουν στο Quarterdeck.

   Ειρήσθω εν παρόδω ότι στο αντίστοιχο ‘Marine Royale Francaise’ τις ίδιες εποχές η συντριπτική πλειοψηφία των Δοκίμων προήρχετο από την Αριστοκρατία. Διά να καταταγεί ο νεαρός έπρεπε να αποδείξει την Οικογενειακή του καταγωγή και να προσκομίσει και το κατάλληλο Πιστοποιητικόν Ευγενείας. Σε περιόδους  πολέμων ή άλλων αναγκών, υπήρχε μεγάλη έλλειψις Αξιωματικών, όποτε ηναγκάζοντο να προσλάβουν εμπείρους Αξιωματικούς εκ του ‘Μarine Marchand’. Πολλές φορές διά να τηρήσουν και τα προσχήματα, τους απένειμαν έναν μικρόβαθμο ‘Τίτλον Ευγενείας’, συνήθως του ‘Chevalier’ ή ‘Seigneur’ και τους χορηγούσαν και το σχετικόν Έγγραφον Πιστοποιητικό.

George Bridges Rodney, Α΄Βαρώνος Rodney

(1718-1792) Λάδι σε καμβά.

Έργο του Joshua Reynolds.

NPG 1398

 © National Portrait Gallery, London

    Το μεγάλο πρόβλημα των αρμοδίων Υπουργών και των Βασιλέων διαχρονικώς, ήταν η εξεύρεσις κάποιου πολύ υψηλοβάθμου Ευγενούς διά να του αναθέσουν την Διοίκηση κάποιας Μοίρας ή την Αρχηγία του Στόλου. Διότι οι υπ’ αυτόν λοιποί Αξιωματικοί δεν θα τον λογάριαζαν, δεν θα τον υπήκουαν εάν αυτοί είχαν υψηλότερο Τίτλον Ευγενείας. Δεν ‘μέτραγε’ ο Βαθμός τους, αλλά η Αριστοκρατική τους θέση και η Ιεραρχία τους εντός της Βασιλικής Αυλής. Πολλές φορές ‘χάριζαν’ βαθμούς ‘Αmirals’ ή και ‘Marechals’ σε εντελώς ασχέτους με το Ναυτικό, επειδή ανήκαν σε μεγάλους Οίκους. Ελάμβαναν όμως τα  μέτρα τους και τους έβαζαν δίπλα τους κάποιους φυσιολογικούς Ανωτάτους Αξιωματικούς. Εάν όλες αυτές οι ‘αβροφροσύνες’ είχαν ευνοϊκόν αποτέλεσμα διά την Γαλλίαν, η Ιστορία μας διδάσκει ότι κάποιο άλλο Ναυτικό κυριαρχούσε στους Ωκεανούς επί 2,5 αιώνες.           

  Πηγή: Περί Αλός https://perialos.blogspot.com/2019/01/blog-post.html                                                                                                

Β   Ι   Β   Λ  Ι  Ο  Γ   Ρ   Α   Φ   Ι   Α

1) ‘Rank and Rate-Royal Naval Officer’s Insignia since 1856’, του Ε.C. Coleman, Crowood Press Ltd.,Wiltshire, 2009. 

2) ‘Uniforms of the R. N.’, της Brenda Ralph Lewis, Antique Arms & Militaria, Vol.1,   1979.

3) ‘British Naval Dress’, τoυ Dudley Jarrett, J.M. Dent and Sons Ltd. , London , 1960.

4) ‘Sailor’s Word Book -A Dictionary of Nautical Terms’, του W.H. Smythe, London, 1856.

5) ‘Ναυτικοί Βαθμοί και Στολές’, ‘του’ Ηλία Ν. Μεταξά, υπό έκδοσιν, Πειραιεύς, 2016.

6) ‘Nelson’s Navy’, του Brian Lavery, Conway Maritime Press, London , 1989.

7) ‘England’s Sea Officers’,του Michael Lewis, History Professor Royal Naval College, George Allen &  Unwin L.t.d. London, 1939.     

8) ΄Τhe  British Fleet’, toy Commander Charles N. Robinson, George Bell  &  Sons, London , 1895.                                                               

9)  ‘The King’s  Navy’, του  Frank Bowen, Methuen & Co. Ltd, London , 1925.

Το Περί Αλός προτείνει:

Διαβάστε τη συγκλονιστική μαρτυρία του τότε Δοκίμου Οικονομικού Η. Μεταξά Ε.Ν. ο οποίος επέζησε από το ναυάγιο του Υ/Κ «ΛΑΚΩΝΙΑ» και ,μεταξύ άλλων, έσωσε 2 μικρά παιδιά :

Το ναυάγιο του Υ/Κ “ΛΑΚΩΝΙΑ” Πιέστε ΕΔΩ:

Καθώς και έτερα άρθρα του συγγραφέως:

Η προέλευση των αμφιμασχαλίων Πιέσατε ΕΔΩ

Η ΦΡΕΓΑΤΑ Πιέσατε ΕΔΩ

Η προσωπικότης του Αντιναυάρχου Edward Codrington Πιέσατε ΕΔΩ 

                                                              

Ο Ναύαρχος Κόχραν και η απάτη στο Χρηματιστήριο Πιέσατε ΕΔΩ                                                                

Οι «άγνωστες» εφευρέσεις του Κόχραν Πιέσατε ΕΔΩ