ECJbX0hoe8zCbGavCmHBCWTX36c

Φίλες και φίλοι,

Σας καλωσορίζω στην προσωπική μου ιστοσελίδα «Περί Αλός» (Αλς = αρχ. ελληνικά = η θάλασσα).
Εδώ θα βρείτε σκέψεις και μελέτες για τις ένδοξες στιγμές της ιστορίας που γράφτηκε στις θάλασσες, μέσα από τις οποίες καθορίστηκε η μορφή του σύγχρονου κόσμου. Κάθε εβδομάδα, νέες, ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις θα σας κρατούν συντροφιά.

Επιβιβαστείτε ν’ απολαύσουμε παρέα το ταξίδι…


Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου
Συγγραφεύς - Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας




Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2017

Ευετηρία 2018

Εετηρία 2018



Εετηρία (ε + τος), καλόν έτος, καλή εποχή, καλή χρονιά, καλή συγκομιδή.
(Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Ιωάννου Σταματάκου,
Βιβλιοπρομηθευτική 1999).
ΠΗΓΗ: Περί Αλός https://perialos.blogspot.gr/2017/12/2018.html
Σας την ευχόμαστε ολόψυχα!

Περί Αλός

Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου 2017

Λόγος του Πλοιάρχου Δημητρίου Φωκά, της 3ης Δεκεμβρίου 1927, για την επέτειο της Ναυμαχίας της Έλλης


Περί Αλός

Λόγος του Κυβερνήτου του «ΑΒΕΡΩΦ» Πλοιάρχου Φωκά, εκφωνηθείς την 3ην Δεκεμβρίου 1927 κατά την επί του «ΑΒΕΡΩΦ» γενομένη αναμνηστικήν εορτήν της ναυμαχίας της 3ης Δεκεμβρίου 1912

Από το βιβλίο του Νίκου Α. Σταθάκη:«Θ/Κ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ»
Χρονικό του θωρηκτού της νίκης», Αθήνα, Β’ Έκδοση
Πολεμικού Ναυτικού, 1999, σσ. 413-414. Αναδημοσίευση στο
Περί Αλός με την έγκριση της Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού.



Αντιναύαρχος Δημήτριος Φωκάς
(1886 - 1966).
Φωτογραφία αγνώστου.

Κύριοι,

Διερμηνεύω, νομίζω, την γενικήν λύπην διότι από την σημερινήν εορτή μας, ένεκα απροόπτου και αιφνιδίας ασθενείας, ηναγκάσθη να απουσιάση ο Κύριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ένδοξος Ναύαρχος, ο ηρωϊκός πρωτεργάτης της νίκης που πανηγυρίζομεν.

Η σκέψις όλων μας στρέφεται ευλαβώς μετά τιμής και ευγνωμοσύνης προς τον τετιμημένον Αρχηγόν, ο οποίος εδόξασε το Ναυτικόν και την Ελλάδα.

Θα δικαιολογήσετε, ελπίζω, όλους τους δισταγμούς εκείνου εις τον οποίον έλαχεν ο τιμητικός αλλά βαρύς κλήρος να ομιλήση επ’ ευκαιρία της σημερινής επετείου.
Τούτο θα ήτο έργον μεγάλου ρήτορος κι εμπνευσμένου ποιητού.

Η ασθενής μου φωνή και ο αδύνατός μου λόγος, δεν είναι δυστυχώς ικανά να υμνήσουν όσον θα έπρεπε μεγαλόπνοα την αθάνατον ημέραν. Πρέπει εξ άλλου να ομολογήσω ζωηράν συγκίνησιν και αισθάνομαι αληθινήν χαράν χαιρετίζων ως Κυβερνήτης του «Αβέρωφ» και επί του καταστρώματος του ενδόξου τούτου πλοίου τα αξιότιμα μέλη της Κυβερνήσεως, τους παλαιμάχους αξιωματικούς του «Αβέρωφ» τους αντιπροσώπους του στρατεύματος και πάντας όσους ηθέλησαν να τιμήσουν την εορτήν μας.

Δεκαπέντε έτη συμπληρούνται σήμερον από της ενδόξου ημέρας καθ’ ην ο Ελληνικός Στόλος υπό την ηγεσίαν του Ναυάρχου Κουντουριώτη επιβαίνοντος του «Αβέρωφ», κατεναυμάχει τον εχθρόν προ της άκρας της Έλλης και τον ηνάγκαζεν ηττημένον να επαναπλεύση εις τα Δαρδανέλλια.



Ο Ελληνικός Στόλος πλέει προς απελευθέρωση των νησιών
του Ανατολικού και Βορείου Αιγαίου. Βαλκανικοί Πόλεμοι.
Φωτογραφία αγνώστου. Αρχείο: Θ/Κ «ΑΒΕΡΩΦ».

Την ιστορικήν επέτειον της νικηφόρου ναυμαχίας, που ύψωσεν εις τον θαυμασμόν του Έθνους την νεωτέραν Ελληνικήν Ναυτικήν Δόξαν, εσκέφθημεν να εορτάσωμεν. Και τούτο όχι μόνον για να αποτίσωμεν τον οφειλόμενον φόρον τιμής εις τους ηρωϊκούς εργάτας της αλλά και με την πρόθσειν – αν, ως ελπίζομεν, καθιερωθή η εορτή – να διθατηρήσωμεν άσβεστον την ευγνώμονα ανάμνησιν των επερχομένων και εσαεί ζωντανήν και ζωοποιόν την ιεράν και τιμίαν παράδοσιν του Ελληνικού Ναυτικού, το οποίον διεφύλαξεν αηττήτους πάντοτε τας Σημαίας του.

Δεκαπέντε έτη… και όμως μου φαίνεται ότι είνε χθες. Τόσον ζωηραί, τόσον ανεξάλειπτοι παραμένουν αι εντυπώσεις. Είνε το πρωί της 5ης Οκτωβρίου. Ο στόλος έτοιμος προς απόπλουν εις το Φάληρον. Ο πόλεμος εκηρύχθη. Αι σημαίαι κυματίζουν νευρικά, ανυπόμονα εις τον γαλανόν Αττικόν αιθέρα.

Επί του καταστρώματος του «Αβέρωφ» εδώ πάνω, συγκεντρωμένοι οι κυβερνήται και οι αξιωματικοί όλων των πλοίων δια την τελετήν της επισήμου προπομπής του απερχομένου στόλου. Ο Αρχηγός Πλοίαρχος Κουντουριώτης προβιβάζεται εις Υποναύαρχον. Ο Υπουργός των Ναυτικών και ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως, ο Βασιλεύς Γεώργιος, συγκινημένοι αποχαιρετούν και προπέμπουν τον Στόλον  με θερμάς και αλησμονήτους εκφράσεις.

Και την μεσημβρίαν υπό τα ευχάς και προσδοκίας της Ελλάδος, όλος ο στόλος απαίρει, προπλέοντος του «Αβέρωφ». Ανιχνεύουν εμπρός εις απόστασιν τα αντιτορπιλλικά «Νίκη» και «Δόξα», συμβολικοί δορυφόροι, οι οποίοι ευτυχώς δεν μας εγκατέλειψαν. Την επομένην καταλαμβάνεται η Λήμνος. Η θαυμασία στρατηγική σκέψις και πρωτοβουλία του Αρχηγού του Στόλου του Αιγαίου έδιδεν εις τα πλοία πρώτης τάξεως προκεχωρημένον ορμητήριον και τα αντιτορπιλλικά ανελάμβανον από της πρώτης εκείνης ημέρας την μακράν επίπονον και επίμονον περιπολία των προ των στενών των Δαρδανελλίων. Εν τω μεταξύ ο Στόλος κυριαρχών του Αιγαίου απέκλειε τας εχθρικάς συγκοινωνίας, εξησφάλιζεν απολύτως τας Ελληνικάς θαλασσίας οδούς και κατελάμβανε την ΄Ιμβρον, την Τένεδον, την Μυτιλήνην, την Χίον, ανεκτιμήτους σαπφείρους εις την πλειάδα των Ελληνικών νήσων.

Αλλ΄ ο στόλος δεν είχεν ακόμη αντιμετωπίσει τον αντίπαλον.



Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης
(1855-1935).
Αρχηγός του Στόλου κατά τους
Βαλκανικούς Πολέμους. Στη Φώτο
υπάρχει ιδιόχειρη αφιέρωση του
Ναυάρχου προς τον Αρχιμανδρίτη
του Στόλου Θ. Δάφνο σε ανάμνηση
των ναυμαχιών της Έλλης
και της Λήμνου.
Φωτογραφία αγνώστου.
Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος.

Και ενώ ο ηρωϊκός Ελληνικός στρατός ταχύς και ορμητικός, βαδίζων από νίκης εις νίκην και από θριάμβου εις θρίαμβον είχεν ήδη σχεδόν συμπληρώσει το ένδοξον έργον του, ο στόλος εδυσφόρει ότι δεν του είχε δοθεί καν αφορμή να βαπτισθή εις το πυρ. Η ωραία ευκαρία εβράδυνεν ολίγον, αλλ’ εδόθη λαμπρά.

Ανέτελλεν η 3η Δεκεμβρίου. Γαλήνιον πρωϊ. Χαρά Θεού. Θαύμα Ελληνικής ημέρας. Ο Ελληνικός στόλος ευρίσκετο εν πλω και κάμψας την βορείαν άκραν της Ίμβρου έπλεε προς νότον, προς τα Δαρδανέλλια, όταν κατά την 8ην πρωϊνήν πυκνοί καπνοί πλοίων εις την είσοδον των Στενών εκίνησαν την προσοχήν και μετ’ ολόγον ολόκληρος ο Τουρκικός Στόλος επεφάνη. Ρίγος χαράς διέδραμε τα ελληνικά πλοία. Πολεμική έγερσις εσήμανεν αμέσως και ποτέ ίσως οιΈλληνες ναύται δεν έδραμον εις τας θέσεις των με ζωηρότερον και μάλλον ένθερμον ζήλον. Εφλέγοντο όλοι από ενθουσιασμόν, από μένος. Μια η φλόγα, μια η φοβέρα, ένας ο νους. Εμπρός!

Ο Ναύαρχος με τον Σταυρόν του Παναγίου τάφου εις το στήθος, πολύτιμον φυλακτόν του Έθνους ολοκλήρου, ανέρχεται εις την γέφυραν, την γέφυραν του «Αβέρωφ». Εκεί δίδει προς μεταβίβασιν το σήμα του, το ιστορικόν σήμα της 3ης Δεκεμβρίου.

«Με την βοήθειαν του Θεού και τας ευχάς του Βασιλέως μας πλέω μεθ’ ορμής ακαθέκτου και με πεποίθησιν προς την Νίκην, εναντίον του εχθρού του Γένους».

Το σήμα μεταβιβάζεται και αναγιγνώσκεται εις όλα τα πλοία, εις τα πυροβολεία, τας θέσεις μάχης, παντού, και γεννά αληθινήν φρενίτιδα.

Την 9ην ο εχθρικός στόλος είχε σχηματίσει την παράταξίν του και έπλεε εγγύς της ακτής προς βορράν, ο Ελληνικός έλαβε πορείαν παράλληλον και την 9ην και 25λ αντήχησεν η πρώτη βολή.

Η ναυμαχία ήρχισε και ο ενθουσιασμός των αξιωματικών, των υπαξιωματικών και των πληρωμάτων μας ήτο απερίγραπτος. Οι ναύται επυροβόλουν ζητωκραυγάζοντες και εν μέσω των κρότων και τω θορύβων της μάχης από τα έγκατα των πυριταποθηκών ανήρχοντο προς τα πυροβολεία, αμυδροί οι ήχοι του τροπαρίου του Αγίου Νικολάου, του προστάτου των θαλασσινών. Το πυρ ήτο πυκνόν εκατέρωθεν, αλλ’ όχι όμως και αποφασιστικόν. Ο Ναύαρχος τότε, ενσαρκώνων την κοινήν επιθυμίαν, την κοινήν ορμήν, τον κοινόν πόθον, γενναίος υπέρ τους γενναίους και τολμηρός υπέρ τους τολμηρούς υψώνει επί του «Αβέρωφ» το σήμα ότι καθιστά την κίνησιν του ανεξάρτητον, το περίφημον «Ζ». Και αμέσως κατόπιν απομακρύνεται των παλαιών θωρηκτών, άτινα παρά το απροάπιστον αυτών, παρά την παλαιότητά των, εμάχοντο εντούτοις ηρωϊκώς και με θαυμασίαν ακρίβειαν, και σπεύδει προς τον εχθρόν.

Ο Τουρκικός στόλος, τα φρούρια και τα πυροβολεία της ξηράς εξακοντίζουν βροχήν οβίδων κατά του «Αβέρωφ». Μέσα εις την χάλαζαν αυτήν των βλημάτων, τους λευκούς πίδακας των αφρών, μέσα εις τους καπνούς και τα φλόγας, απτόητος και ακάθεκτος προχωρεί η Ελληνική Ναυαρχίς.

Η ψυχή και ο νους του Ναυάρχου είχεν ενσωματωθή εις το πλοίον αυτό και το παρουσίασε την αλησμόνητον εκείνην ώραν, έμψυχον ηρωϊκήν ύπαρξιν, θαλασσινόν Διγενήν, ορμώντα εις λάμψεις αστραπών προς τον θάνατον, προς την Δόξαν.

Υπό το πυρ το Ελληνικόν, υπό την ακατανίκητον επίδρασιν της επικής εφορμήσεως του «Αβέρωφ», «σκορπά, ανταριάζεται, φεύγει ο εχθρός», όπως είπεν ο ποιητής.

Όλη η γενναιότης, όλη η φιλοπατρία, όλη η δίψα της νίκης και  του θριάμβου, που εθέρμαιναν τα στήθη του Αρχηγού, των αξιωματικών και των ανδρών  του Στόλου, έδωσαν την πνοήν και τα πτερά των, έδωσαν την δύναμιν και την ορμήν των, έδωσαν την φλόγα των και την ψυχήν των όλην και επραγματοποίησαν και εζωντάνευσαν το υπέροχον όραμα του Ελληνικού  θαύματος που εσυμβόλισεν ο «Αβέρωφ».

Την ώραν εκείνην την ιεράν, την τραγικήν, την θαυμασίαν, οσάκις την αναλογιζόμεθα, ημπορούμεν να αδιαφορώμεν δια την ψυχράν κριτικήν των τακτικών και των ιστορικών του γραφείου. Διότι, όπως τότε, και σήμερον και πάντοτε, εφ’ όσον υπό τον ουρανόν αυτόν θα κυματίζουν Σημαίαι Ελληνικαί, οι Έλληνες ναυτικοί θα αισθανώμεθα υπερηφάνειαν και ρίγη ενθουσιασμού εις την ανάμνησίν της. Θα αισθανώμεθα να πτερυγίζη εντός μας κάθε είδους μεγαλείον.

«Θα νοιώθουμε στα στήθη μας, Πατρίδα, χαλασμό»!



Το θωρηκτό «Γ. ΑΒΕΡΩΦ» στη Ναυμαχία της Έλλης.
Ελαιογραφία Αιμιλίου Προσαλέντη. Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος.

Αιωνία δόξα εις τον ατρόμητον Ναύαρχον και τους γενναίους συμπολεμιστάς του. Εχάρισαν εις την Ελλάδα την νίκην, εις τους υποδούλους την ελευθερίαν.

Αιωνία δόξα εις τους ηρωϊκούς νεκρούς της ναυμαχίας τον αλησμόνητον ανθυποπλοίαρχον Γκούραν Μαμούρην και τον κελευστήν Νικόλαον Κατζιτζάρην. Αιωνία δόξα!

Και τώρα προς την Ελληνικήν Ναυτικήν νεότητα, προς σας τους νέους των καλών ελπίδων, ήθελα να απευθύνω τας τελευταίας μου λέξεις δια να σας εξορκίσω εις το όνομα της Ελλάδος, την σκηνήν του εφορμώντος «Αβέρωφ» να οραματίζεσθε πάντοτε.

Αυτή ας περνά φωτεινή, πυρφόρος, γεμάτη αίγλην και δόξαν από τα νεανικά σας όνειρα.

Αυτή ας οδηγή τα βήματά σας εις τον δρόμον του καθήκοντος και της αρετής.

Αυτή ας χαλυβδώνη την ψυχήν σας.

Και αυτήν – ας δώση ο Θεός – να την επαναλάβετε.

Ναι, βλέπω εις τα μάτια όλων σας την ωραίαν, την μεγάλην υπόσχεσιν. Και την στιγμήν που σας δονούν τα υψηλά αισθήματα της φιλοπατρίας και της ευγνώμονος τιμής, ζητώ να τα εξωτερικεύσητε με μίαν θερμήν και έντονον ζητοκραυγήν.

Ζήτω η πατρίς
Ζήτω ο Ναύαρχος

 
Εξετυπώθη υπό της Σχολής Ν. Δοκίμων ως χαιρετισμός της προς την σπουδάζουσαν Ελληνικήν νεολαίαν.
 
 

 
 
Το Περί Αλός προτείνει:
 

Ακολουθήστε μας στο facebook!
Θα έχετε την δυνατότητα να βλέπετε
όλες τις νέες και τις παλαιότερες
αναρτήσεις καθώς και:
Ρήσεις σοφών
Προτάσεις για ντοκυμαντέρ  
Προτάσεις για ημερίδες/ομιλίες
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες
Όλες σχετικές με την θάλασσα και τη Ναυτική Ιστορία!
Πιέσατε ΕΔΩ
 
 
 
 

Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017

RMS Empress of Ireland


RMS Empress of Ireland
Η ξεχασμένη Αυτοκράτειρα

Περί Αλός

Του Αριστείδη Μπαλάνου

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ της Ναυτικής Ιστορίας»
εκδ. Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος, Πειραιάς, τ. 93 ΟΚΤ-ΔΕΚ 2015
σσ. 26-30. Αναρτάται στο Περί Αλός με την έγκριση του ΝΜΕ.



RMS Empress of Ireland. Ελαιογραφία σε καμβά,
30x70cm του Αριστείδη Μπαλάνου.

To Royal Mail ShipEmpress of Ireland” (Αυτοκράτειρα της Ιρλανδίας), το καμάρι της Canadian Pacific Steamship Company, αναχώρησε από το Quebec του Καναδά για το Liverpool στις 16:30 τοπική ώρα στις 28 Μαΐου του 1914 φορτωμένο με 1.477 ψυχές: 1.057 επιβάτες και 420 πλήρωμα. Η Αυτοκράτειρα της Ιρλανδίας και τα υπόλοιπα ατμόπλοια της Canadian Pacific συνέδεαν το Liverpool με το Quebec και εν συνεχεία με τον διηπειρωτικό σιδηρόδρομό της τον υπόλοιπο Καναδά μέχρι τα Βραχώδη Όρη και το Vancouver στην δυτική ακτή.

Οι επιβάτες της πρώτης θέσης είχαν στην διάθεσή τους μια βιβλιοθήκη εφοδιασμένη με 650 βιβλία, ένα κεντρικό σαλόνι, αίθουσα μουσικής, και ένα δεύτερο σαλόνι για τους καπνίζοντες. Η τραπεζαρία ήταν καλυμένη με δερμάτινη ταπετσαρία, χειροποίητα ξυλόγλυπτα, γλυπτές διακοσμήσεις στο ταβάνι, κρυστάλινα φωτιστικά, και ένα αίθριο δύο ορόφων που οδηγούσε στην αίθουσα μουσικής.

Εκεί όμως που ξεχώριζε το “Empress of Ireland” από τα άλλα υπερωκεάνεια ήταν η Δεύτερη και προπαντός η Τρίτη θέση. Μεγάλα σαλόνια και αξιοπρεπείς καμπίνες ήταν κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη.


Ο Πλοίαρχος του RMS Empress
of Ireland, Henry George Kendall.
ΦΩΤΟ 
Canadian Museum of History,
IMG2013-0168-0139
Καπετάνιος της ήταν ο Henry George Kendall, που είχε μόλις προαχθεί σε Κυβερνήτη στις αρχές του μήνα. Θα ήταν το πρώτο του ταξίδι στον ποταμό του Αγίου Λαυρεντίου.
Αργά το βράδυ το πλοίο έφτασε στο Pointe-au-Père του Quebec, και αφότου αποβίβασε τον πιλότο κοντά στο Rimouski, ξαναπήρε ταχύτητα και συνέχισε την πορεία του. Θα ήταν η 96η φορά που θα διέσχιζε τον Ατλαντικό. Το Rimouski στη νότια όχθη του Αγίου Λαυρεντίου, είναι το σημείο όπου ο ποταμός ανοίγει και η πλοήγηση γίνεται πλέον απλή και ασφαλής. Όλα έβαιναν καλώς και η ορατότητα ήταν καλή. Στις 01:38 ο Kendhall, που μόλις είχε ανέβει στη γέφυρα, είδε τα φώτα ενός πλοίου προς τα δεξιά κάπου οκτώ μίλια μακριά. Ήταν το Νορβηγικό ατμόπλοιο Storstad. Με την πλώρη του ειδικά ενισχυμένη για να σπάει τις γεμάτες πάγο βόρειες θάλασσες, το 6.000 τόννων Storstad ήταν έμφορτο με κάρβουνο. Είχε πλησιάσει την ακτή για να πάρει τον πιλότο και να συνεχίσει το ταξίδι του με προορισμό το λιμάνι του Montreal.

Στη γέφυρα ο αξιωματικός υπηρεσίας είδε στον ορίζοντα τα φώτα του Empress of Ireland που όμως πολύ γρήγορα εξαφανίστηκαν στην ομίχλη που πύκνωνε όλο και πιo πολύ.  Μια ομίχλη ιδιόμορφη στον ποταμό του Άγιου Λαυρέντίου αυτή την εποχή του έτους, όταν ο θερμός αέρας στα τέλη της άνοιξης συναντά τα παγωμένα από την Αρκτική νερά του Ατλαντικού ωκεανού.



Χάρτης της συγκρούσεως ΠΗΓΗ:

Στο Empress of Ireland ο καπετάνιος της άρχισε να ανησυχεί, τα δύο πλοία ήταν επικίνδυνα κοντά. Σήμανε την κόρνα του τρεις φορές, σήμα ότι οι μηχανές του ήταν ανάποδα ολοταχώς. Σιγά-σιγά το υπερωκεάνειο των 14.191 τόννων σταμάτησε, και αφού σήμανε ξανά την κόρνα δυο φορές, σήμα ότι το πλοίο ήταν πλέον ακίνητο, o καπετάνιος Kendall περίμενε μια σαφή ένδειξη ότι το Storstad είχε περάσει. Όμως το επόμενο πράγμα που είδε ήταν τα δύο εφίστια φώτα του Storstad να ξεπροβάλλουν από την πυκνή ομίχλη. Σε απόσταση αναπνοής και ήδη πολύ κοντά για να αποφευχθεί η σύγκρουση ο Kendall διέταξε πρόσω ολοταχώς και όλο δεξιά σε μια μάταιη προσπάθεια να απομακρύνει όσο μπορούσε την πρύμνη του από το άλλο πλοίο που ερχόταν κατευθείαν πάνω του. Ήταν όμως αναπόφευκτο, και στις 01:55 το πρωί το Storstad εμβόλισε τα πλευρά του Empress of Ireland...




Φώτα πορείας που
χρησιμοποίησε το SS Storstad
όπως ισχυρίζονται από το
RMS Empress of Ireland.
ΦΩΤΟ:

Ο Kendall έστειλε σήμα στο Storstad να κάνει πρόσω ολοταχώς σε μια ύστατη προσπάθεια να κρατήσει το ρήγμα που άνοιξε κλειστό, αλλά ήταν πολύ αργά. Το ρεύμα του ποταμού είχε ήδη χωρίσει τα δύο πλοία και πληγή ήταν μοιραία, ένα ρήγμα 10 μέτρων και 270.000 λίτρα νερού να μπαίνουν μέσα στα πλευρά της Αυτοκράτειρας κάθε λεπτό που περνούσε. Για τους ανθρώπους που κοιμόντουσαν στις δεξιές καμπίνες δεν υπήρχε καμία ελπίδα. Το πλοίο πήρε γρήγορα κλίση και ακόμα πιο πολύ νερό αρχίζει να χύνεται μέσα της από τα ανοιχτά φινιστρίνια, κάποια από τα οποία ήταν μόνο μερικά πόδια πάνω από την ίσαλο γραμμή. Το λεβητοστάσιο πλημμύρησε, οι μηχανές έσβησαν και το πλοίο βυθίστηκε στο απόλυτο σκοτάδι. Παρά το χάος και τον πανικό πολλοί επιβάτες από τις καμπίνες του άνω καταστρώματος κατάφεραν να βγουν στο κατάστρωμα και να επιβιβαστούν σε κά-ποιες από τις σωσίβιες λέμβους. Δεν είχαν περάσει δέκα λεπτά και το πλοίο είχε πάρει πλέον τόση κλίση που ήταν αδύνατον πια να κατεβάσουν άλλες βάρκες... μόνο πέντε μπόρεσαν να κατέβουν στο νερό. Η Αυτοκράτειρα με μια απότομη κίνηση έγειρε ακόμα πιο πολύ δίνοντας όμως την ευκαιρία σε περίπου 700 επιβάτες να βγουν από τα φινιστρίνια και να σκαρφαλώσουν απο το κατάστρωμα πάνω στο πλευρό της. Για ένα ή δύο λεπτά, έμεινε ακίνητη, λες και είχε προσαράξει σε κάποιο βράχο, ήταν όμως μια ψευδαίσθηση, λίγα δευτερόλεπτα αργότερα η πρύμνη της σηκώθηκε και το κουφάρι βυθίστηκε ρίχνοντας τις εκατοντάδες των ανθρώπων από τα πλευρά της στο σχεδόν παγωμένο νερό του Αγίου Λαυρεντίου. Είχανε περάσει μόλις 14 λεπτά από την στιγμή της σύγκρουσης...



Φώτα πορείας που
χρησιμοποίησε το
RMS Empress of Ireland
όπως ισχυρίζονται
από το SS Storstad.

Ο χειριστής του ασυρμάτου που έλαβε το σήμα έκτακτης ανάγκης από το Empress of Ireland ειδοποίησε αμέσως δύο ατμόπλοια της Καναδικής κυβέρνησης που βρίσκονταν κοντά, το Eureka στην αποβάθρα του Father Point και το Lady Evelyn που ήταν αγκυροβολημένο στο Rimouski. Το Eureka ήταν τo πρώτο που έφτασε στο σημείο και γύρω στις 03:00 το πρωί είχε επιστρέψει στο Father Point με 32 επιζώντες. Κατόπιν το Eureka πήρε εντολή να πάει στο Rimouski, όπου η Lady Evelyn έφτασε γύρω στις 04.00 με περισσότερους επιζώντες. Γύρω στις 06:10 οι επιζώντες που είχε διασώσει το Storstad μεταφέρθηκαν και αυτοί στο Eureka με προορισμό το Rimouski. Το Storstad είχε υποστεί και αυτό σοβαρές βλάβες, η πλώρη του μία άμορφη μάζα σίδερου, αλλά πλεύσιμο ακόμα μπόρεσε να φτάσει στο λιμάνι του Quebec.

Ένας από τους επιζώντες ήταν και ο καπετάνιος Henry George Kendall, ο οποίος ήταν στη γέφυρα τη στιγμή της σύγκρουσης και διέταξε κατευθείαν την εγκατάλειψη του πλοίου. Όταν “Empress of Ireland”με την τελευταία βίαιη κίνησή του πήρε τον δρόμο για τον βυθό, έπεσε από τη γέφυρα μέσα στο νερό και παρασύρθηκε κάτω μαζί του, κατάφερε όμως να βγεί στην επιφάνεια και γαντζώθηκε σε μια ξύλινη σχάρα που επέπλεε. Πέρασε αρκετή ώρα έως ότου μέλη του πληρώματος πάνω σε μια κοντινή βάρκα κατάφεραν να τον τραβήξουν. Αμέσως άρχισε να περισυλλέγει όσους ανθρώπους μπορούσε από το νερό.


H Florence Barbour ταξίδευε στη Β’ θέση,
με τη μητέρα της Sabena και την αδελφή της Evelyn.
Η Florence σώθηκε αλλά έχασε μητέρα και αδελφή.
© Canadian Museum of History, IMG2012-0381-0001,
Philippe Beaudry Collection


Όταν το σκάφος ήταν γεμάτο, διέταξε το πλήρωμα να κωπηλατήσουν προς τα φώτα του μυστηριώδους σκάφους που τους είχε εμβολήσει ώστε να αποβιβάσει τους επιζώντες . Ο Kendall και το πλήρωμα έκαναν περισσότερες διαδρομές μεταξύ του κοντινού Storstad και των συντριμμιών για να ψάξει για επιζώντες. Μετά από δυο ώρες ο Kendhall εγκατέλειψε τις προσπάθειες, αφού τυχόν επιζώντες που ήταν ακόμα μέσα στο νερό θα είχαν ήδη υποκύψει από υποθερμία.

Ένας άλλος από τους επιζώντες ήταν και ο William Clarke, ένας θερμαστής στο λεβητοστάσιο, που όμως ήξερε ακριβώς τι να κάνει όταν ένιωσε την σύγκρουση. Αμέσως σκαρφάλωσε με μια ειδική σκάλα που οδηγούσε απευθείας από το λεβητοστάσιο στο κατάστρωμα όπου και βοήθησε να κατεβάσουν και μια από τις βάρκες. Ίσως όμως είχε ένα πλεονέκτημα, δύο χρόνια πριν είχε επιζήσει μια παρόμοια εμπειρία. Ήταν θερμαστής στον "Τιτανικό"...!

Όπως αναφέρουν οι εφημερίδες της εποχής, υπήρξε πολλή σύγχυση ως προς τα αίτια της σύγκρουσης με τις δύο πλευρές να ισχυρίζονται ότι η άλλη ήταν υπαίτια. Όπως σημειώνεται στο πόρισμα της επίσημης έρευνας «Αν πίστευε κάποιος τις μαρτυρίες και των δύο πλοίων, η σύγκρουση τότε συνέβη με τα δύο σκάφη ακίνητα και τις μηχανές τους σταματημένες ».

Οι μάρτυρες από το Storstad είπαν ότι πλησίαζαν, έτσι ώστε να περάσει κόκκινο σε κόκκινο (αριστερά με αριστερά) ενώ εκείνοι από το "Empress of Ireland" δήλωσαν ότι πλησίαζαν έτσι ώστε να περάσει πράσινο σε πράσινο (δεξιά με δεξιά), αλλά «οι ιστορίες είναι ασυμβίβαστες».



Ναύτες μεταφέρουν τα παιδικά φέρετρα από το
LADY GREY. 14 ΜΑΙΟΥ 1914
ΦΩΤΟ: The Library of Congress
https://www.flickr.com/photos/library_of_congress/

Το "Empress of Ireland" αν και δεν είχε το μέγεθος και την κομψότητα του Τιτανικού και ούτε προσέλκυσε τον ίδια δημοσιότητα, ήταν μια τραγωδία ίση, αν όχι χειρότερη. Οι περισσότεροι επιβάτες του ανήκαν κυρίως στην ερ-γατική και μεσαία τάξη και οι διασημότητες στο πλοίο ήταν λίγοι, όπως ο ηθοποιός Laurence Irving, διάσημος γιος του θρυλικού Henry, η ηθοποιός Mabel Hackney επιστρέφοντας από μια επιτυχημένη περιοδεία στον Καναδά, ο εξερευνητής Χένρι Seton Karr, η σύζυγος του William Hart-Bennett κυβερνήτη της Ονδούρας, και ο δήμαρχος της Suva των νήσων Fiji Gabriel J. Marks. Η καταστροφή είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.012 ανθρώπων, 8 περισσοτέρων από το ναυάγιο του Τιτανικού δυο χρόνια νωρίτερα. Υπήρξαν μόνο 465 επιζώντες: 4 εκ των οποίων ήταν παιδιά (τα υπόλοιπα 134 παιδιά χάθηκαν), 41 ήταν γυναίκες (269 γυναίκες χάθηκαν) και 172 άνδρες (437 άνδρες χάθηκαν). Το γεγονός ότι οι περισσότεροι επιβάτες κοιμόντουσαν κατά τη στιγμή της βύθισης, (οι περισσότεροι, δεν είχαν καν ξυπνήσει από τη σύγκρουση) συνέβαλε στην μεγάλη απώλεια ζωών, οι περισσότεροι δε από αυτούς στην δεξιά πλευρά του πλοίου, όπου και συνέβη η σύγκρουση. Στα θύματα συμπεριλαμβάνονταν και 150 μέλη του Στρατού Σωτηρίας. Οι ταξιδιώτες αυτοί ήταν μέλη της Καναδικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Στρατού Σωτηρίας που ταξίδευαν στο Λονδίνο για μια διεθνή διάσκεψη.



ΠΗΓΗ: ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ/ΝΜΕ

Η θλιβερή συγκυρία της δολοφονίας του Πρίγκιπα Φερδινάνδου ένα μήνα αργότερα στο Σαράγιεβο στις 28 Ιουνίου 1914 και τα γεγονότα της κήρηξης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου απέσπασαν την προσοχή της παγκόσμιας δημοσιογραφίας και επισκίασαν το ναυάγιο του Empress of Ireland, που μέχρι ακόμα και σήμερα είναι μια ιστορία που έχει παραμείνει άγνωστη, παρ’ότι ήταν, και είναι ακόμα, η μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία του Καναδά εν καιρώ ειρήνης.

Μετά το ναυάγιο του "Τιτανικού" δυο χρόνια νωρίτερα, τα πλοία στην Μεγάλη Βρετανία όφειλαν πλέον να μεταφέρουν αρκετές σωσίβιες λέμβους για όλους τους επιβαίνοντες. Το “Empress of Ireland” είχε 16 σιδερένιες σωσίβιες λέμβους, 20 πτυσσόμενες βάρκες τύπου Englehart, άλλα έξι πτυσσόμενα σκάφη από καμβά και 2.200 σωσίβια. Το πλήρωμα πραγματοποιούσε τακτικές ασκήσεις εκκένωσης, πλοήγησης, και οι ασκήσεις πυρόσβεσης ήταν υποχρεωτικές. Ήταν χωρισμένη σε 11 τμήματα με υδατοστεγή διαφράγματα και όταν αυτά ήταν κλειστά είκοσι τέσσερις πόρτες παρήχαν πρόσβαση στο πλήρωμα στα κατά τα άλλα στεγανά διαμερίσματα του πλοίου. Και ήταν έτσι σχεδιασμένη ώστε να μπορεί να επιπλεύσει με οποιαδήποτε δύο από τα διαμερίσματά της πλημμυρισμένα.



Tο Νορβηγικό ατμόπλοιο  SS Storstad μετά τη
σύγκρουση με το RMS Empress of Ireland. ΦΩΤΟ: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:SS_Storstad.jpg

Η τόσο ταχεία βύθιση και η τεράστια απώλεια ζωών μπορεί να αποδοθεί σε τρεις παράγοντες: το σημείο σύγκρουσης με το "Storstad", την αδυναμία να κλείσουν οι υδατοστεγείς θύρες του "Empress of Ireland", και τα διαμήκη διαφράγματα που περιόρισαν την πλημμύρα στη μία μόνον πλευρά, προκαλώντας στο πλοίο πολύ γρήγορα μια καταστροφικά υπερβολική κλίση. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν και τα ανοιχτά φινιστρίνια. Μαρτυρίες διασωθέντων επιβατών και πληρώματος αναφέρουν ότι κάποια από τα φινιστρίνια είχαν μείνει ανοιχτά από τους επιβάτες και το πλήρωμα για εξαερισμό, παρά τον κανονισμό που απαιτεί το κλείσιμό τους στον απόπλου, το καράβι ήταν άλλωστε ακόμα στο ποτάμι...



Το ταχυδρομείο του Καναδά εξέδωσε δυο συλλεκτικά
γραμματόσημα (περιορισμένη έκδοση 7.000 αντιτύπων).
Το γραμματόσημο εξωτερικού ανατέθηκε στον
Αριστείδη Μπαλάνο. (Ελαιογραφία σε καμβά, 30x70cm).
Η γραφιστική επιμέλεια είναι της Susan Scott.

Η καταστροφή του "Empress of Ireland" οδήγησε στην αλλαγή του σχεδιασμού της πλώρης των πλοίων. Το ναυάγιο απέδειξε ότι η αντίστροφη κλίση της πλώρης, έτσι όπως ήταν συνηθισμένο εκείνη την εποχή, ήταν θανατηφόρα σε περίπτωση σύγκρουσης με κάποιο άλλο πλοίο διότι προκαλούσε την μεγαλύτερη ζημιά κάτω από την ίσαλο γραμμή. Η ενισχυμένη για τους πάγους πλώρη του "Storstad" χτύπησε το "Empress of Ireland "σαν μια “σμίλη σε κασσίτερο”. Ως αποτέλεσμα ο σχεδιασμός της πλώρης στα μεταγενέστερα πλοία ήταν με την κορυφή πλέον προς τα εμπρός. Αυτό διασφαλίζει ότι η ενέργεια της σύγκρουσης θα ελαχιστοποιηθεί κάτω από την επιφάνεια του νερού και μόνο τα τμήματα του τόξου πάνω από την ίσαλο γραμμή θα υποστούν σοβαρές ζημιές. Επίσης συνέβαλε στην αναθεώρηση των διαμηκών διαφραγμάτων που διαχώριζαν από τα εμπρός προς τα πίσω τις εξωτερικές αποθήκες κάρβουνου με τα εσωτερικά διαμερίσματα. Αν και δεν είναι απόλυτα στεγανά, αυτά τα διαμήκη διαφράγματα παγιδεύουν νερό μεταξύ τους. Όταν η μια πλευρά πλημμύρισε, το πλοίο πήρε σημαντική κλίση πολύ γρήγορα, ωθώντας τα φινιστρίνια κάτω από το νερό. Όταν πλέον το νερό άρχισε να εισβάλει στις καμπίνες αυτό επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κλίση του πλοίου, σύροντας το κύριο κατάστρωμα μέσα στην θάλασσα. Αυτό οδήγησε πλέον στο πλημμύρισμα των άνω διαμερισμάτων και τελικά στην ανατροπή και βύθιση του πλοίου.
Πηγή: Περί Αλός http://perialos.blogspot.gr/2017/11/rms-empress-of-ireland.html
 

Το Περί Αλός προτείνει:

Φωτογραφίες από το εσωτερικό του RMS Empress of Ireland. Πιέσατε ΕΔΩ
Ενδιαφέρουσες φωτογραφίες κι ΕΔΩ
 
 
 
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...